Elektrik ve Elektronik Mühendisi Kürşat Yurdagül, son teknolojiye sahip deprem erken uyarı sistemi cihazını geliştirmiştir. Bu cihaz, 6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş depremlerinden önce uyarı vermesi ile dikkat çekmiştir. Ayrıca İstanbul’un Silivri açıklarında meydana gelen depremin hemen öncesinde, 9 saniye öncesinden devreye girerek uyarı verdiği belirtilmiştir. Yurdagül, geliştirdiği bu cihazın, deprem sırasında yaşanan patlama, yangın ve asansörde kalma gibi tehlikeleri önleyerek can kaybını azaltmanın yanı sıra, kritik durumlarla ilgili de önemli bir önlem sağladığını vurgulamıştır. Cihaz, fay hatları üzerine yerleştirilen sismometreler aracılığıyla gelen sinyalleri topladığı belirtilmiştir. Bu sinyaller, bir sunucuya veri olarak aktarılmakta ve ardından ilgili yerdeki cihazlara iletilmektedir. Bu sayede, deprem olmadan önce uyarı vermesi mümkün olmaktadır.
‘UYARI VERME SÜRESİ FAYIN KIRILMA HIZINA VE MERKEZE YAKINLIĞINA BAĞLI’
Yurdagül, cihazın uyarı sisteminin deprem şiddetine göre ayarlanmış olduğunu belirtmekte. Örneğin, 5 ve üzeri şiddetteki depremler için özellikle bunun mümkün olduğunu ifade etmiştir. Cihazın çalışmaya başlamasıyla birlikte, bina dışındaki doğal gaz ve elektrik hatlarını kesmesi, asansörü en yakın kata çekerek devre dışı bırakması gibi fonksiyonları da bulunmaktadır. Ayrıca, binada bulunan yanıcı ve patlayıcı maddeleri kapatma yeteneğine de sahiptir. Uyarı verme süresi ise fayın kırılma hızı ve merkezdeki uzaklığa bağlı olarak değişmektedir. Örneğin, 100 kilometre uzakta bir fay hareket ettiğinde ve kırılma hızı 5 kilometre olduğunda, cihaz 20 ile 22 saniye öncesinden bilgi veriyor. Ancak, İstanbul’daki en son depremde olduğu gibi, kırılma şiddeti 8 veya daha üzerindeyse, bu süre 9 saniyeye kadar kısalabiliyor. Böylece, insanların tahliye edilmesi için değil, olumsuz durumların önüne geçebilmek adına gerekli önlemlerin alınması sağlanıyor. Giriş katında bulunan bireyler için bu durum büyük bir avantaj oluşturabilir.
‘PATLAMA YA DA YANGIN GİBİ DURUMLARIN ÖNÜNE GEÇİYOR’
Yurdagül, geliştirdiği ürünün Teknolojik Ürün Belgesi, Yerli Üretici Belgesi ve Uluslararası Standartlar Teşkilatı (ISO) belgesine sahip olduğunu; bunun yanı sıra 6 Şubat 2023 tarihindeki Kahramanmaraş depremlerinde Adana’daki bir fabrikasında bulunan cihazlarının, uyarıyı 82 saniye öncesinden verdiğini aktarmıştır. Bu sayede, fabrikalarda yangın çıkarken, o fabrikada herhangi bir patlama ya da yangın yaşanmamıştır. Bu durum, tamamen fayın uzaklık mesafesi ve kırılma hızı ile ilgili olarak gerçekleşmektedir. Ayrıca, cihazın Devlet Malzeme Ofisi‘ne bağlı olduğu için kamu kurumları tarafından da kullanılabileceği belirtmiştir. Bu yenilikçi teknoloji, gelecekte deprem öncesi alınacak tedbirlerle can ve mal kayıplarının azaltılmasına büyük katkı sunabilir.
