Venedik, tarihi boyunca adalar üzerinde bulunan konumu sayesinde istilalara karşı güçlü bir savunma mekanizması oluşturmuştur. Ancak bu durum, zamanla beraber bazı zorlukları da beraberinde getirmiştir. Özellikle iklim krizinin etkileri ile birlikte, şehirdeki gelgit olayları sıklaşmakta ve şehrin alttaki toprak yapısı yıl içinde yaklaşık iki milimetre batmaktadır.
Bu noktada bir soru ortaya çıkıyor: Venedik’i yükseltmek mümkün mü? İşte bu soruya cevap arayan bir mühendis, Pietro Teatini, Venedik’in kurtuluşu için yeni bir strateji geliştirdi.
VENEDİK’İ GÖKYÜZÜNE DOĞRU İTECEK
İtalyan hükümeti, olağanüstü yüksek gelgitlerin lagün içerisinde yaratacağı olumsuz etkileri önlemek amacıyla her yıl sel bariyerleri için büyük bütçeler ayırarak çalışmalar sürdürmektedir. Ancak, Padua Üniversitesi’nde hidroloji ve hidrolik mühendisliği doçenti olan Pietro Teatini, şehrin zeminindeki suyun pompalanmasının, altında bulunduğu deniz tabanını yükselterek Venedik’i gökyüzüne doğru itebileceğini savunmaktadır.
Teatini, bu planın Venedik için yaklaşık 50 yıllık bir kurtuluş süreci tanıyarak, mevcut sel bariyerleriyle birlikte çalışacağını belirtmektedir. Önerdiği sistemin şehri yaklaşık 30 santimetre yükseltebileceğini öngörüyor.
ZAMAN DARALIYOR
Venedik’i koruma amaçlı mühendislik çalışmaları aslında yeni değil. Şehrin 1000 yıllık cumhuriyet tarihine baktığımızda, La Serenissima olarak bilinen devletin sürekli olarak nehirlerin yönünü değiştirdiği, yeni kanallar açtığı ve lagün sularını şehrin ihtiyaçlarına göre yönlendirdiği görülmektedir. Ancak 20. yüzyılın ortalarında, Marghera’nın sanayi bölgesinden lagüne yeraltı suyunun pompalaması ile işlerin ters döndüğü ortaya çıkmıştır. Bu durum tüm bölgenin batmasına neden olmuş, 1950’den 1970’e kadar Venedik’in değerli şehir merkezi yaklaşık 12 inç kadar çökmüştür.
Bugün şehir, yüksek gelgitlere karşı koruma sağlamak için deniz tabanından yükselen MOSE sel bariyerleri ile korunmaktadır. Bu bariyerlerin ilk kez 2020 yılında denendiği ve planlarının 1980’lerde oluşturulduğu biliniyor. Ancak iklim değişikliğinin etkileri, gelgit seviyelerini artırarak durumu daha da zorlaştırmıştır. Geçtiğimiz 20 yıl içerisinde lagündeki gelgitler 110 santimetreyi aşmıştır. MOSE, Ekim 2020’den bu yana yaklaşık 100 kez faaliyete geçmiştir, ancak henüz resmi olarak devreye alınmamıştır ve toplam maliyeti yaklaşık altı milyar avro olarak tahmin edilmektedir. Venedik, halen yılda yaklaşık iki milimetre batmaya devam ederken, gelgit seviyeleri yılda yaklaşık beş milimetre daha yükselmektedir.
TUZLU SU POMPALAYACAK
Teatini, Venedik’i on yıl kadar devam ettirebilecek yeni projesini hayata geçirmeyi planlıyor. Projesinin özünde, su çıkarmak yerine yeraltına hapsedecekleri kuyular açma fikri bulunmaktadır. Yaklaşık 12 kuyunun Venedik çevresinde 10 kilometrelik bir halka oluşturacak şekilde açılması hedeflenmektedir. Bu kuyular sadece lagüne yapılacak ve deniz ya da karanın altına açılmayacaktır. Bu sayede tuzlu su pompalama imkanı sağlanacak ve lagünün altındaki kil tabakası suyun yukarı çıkmasını engelleyecektir. Böylece, Venedik lagünü çevresindeki toprak da yavaşça yukarı doğru yükselebilecektir.
Projenin hedef bölgesinde hali hazırda bolca bulunan tuzlu su, tatlı su kaynaklarının kirlenme riskini ortadan kaldıracak ve suyun dışarıdan taşınmasına ihtiyaç kalmayacaktır.
<
