Türkiye’de Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı olan Gelir İdaresi Başkanlığı, akaryakıt piyasasında rekabet eşitliğini sağlamak ve kayıt dışı ekonomi ile mücadele etmek amacıyla yeni bir sistem olan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’ni (UTTS) hizmete sundu. Bu sistem sayesinde, akaryakıt alımı sırasında taşıtların plaka bilgileri, ödeme kaydedici cihazlara (ÖKC) otomatik olarak iletilecek. Bu yeni uygulama, rekabetin artırılmasına ve vergi kayıplarının önlenmesine yönelik önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.
UTTS sistemi kapsamında taşıt sahipleri, depo girişlerine taşıt bilgilerini içeren Taşıt Tanıma Birimi (TTB) taktırmak zorunda. Ayrıca, akaryakıt istasyonlarının işletmecileri, UTTS kaydı yaptırarak en az bir adet Tabanca İletişim Modülü (TİM) ve iki adet Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) cihazını istasyonlarına kurmaları gerekmektedir. Bu düzenlemeler, tahsilat ve gelir yönetim sistemlerinin daha etkin bir şekilde çalışmasını sağlayacak. Süreç içinde TTB’de yer alan bilgiler, TTO tarafından otomatik olarak okunacak ve taşıt plaka bilgisi, manuel olarak girmek zorunda kalmadan ÖKC’ye iletilecektir.
Akaryakıt alımının ardından alınan ÖKC fişi, UTTS kapsamında düzenlendiğini gösteren bilgiler barındıracak. UTTS internet sitesi üzerinden, TTB kayıt ve başvuru işlemlerini tamamlayan tüm taşıt sahipleri, akaryakıt harcamaları gider beyanında bulunmak için 30 Haziran 2023 tarihine kadar araçlarının TTB montajlarını yapmış olmaları gerekmektedir. Aksi takdirde, TTB montajını tamamlamayan taşıt sahipleri 1 Temmuz 2023’ten itibaren düzenlenmeyen belgeleri Vergi Usul Kanunu (VUK) kapsamında geçersiz sayılacak ve akaryakıt harcamalarını gider beyanında kullanamayacaklardır.
UTTS Tebliği’ne aykırı olarak hareket eden veya belirlenen sürelerde yükümlülüklerini yerine getirmeyen mükellefler, 7 bin lira ile 140 bin lira arasında değişen özel usulsüzlük cezaları ile karşılaşabilirler. Bu nedenle UTTS kapsamındaki yükümlü taşıt sahiplerinin, herhangi bir sorun yaşamamaları için 30 Haziran’a kadar TTB montaj işlemlerini tamamlamaları büyük önem taşımaktadır.
Diğer yandan, Türkiye genelindeki 10 binden fazla akaryakıt istasyonunda UTTS geçiş süreci tamamlanmış durumdadır. Henüz geçişini tamamlamayan istasyonlarda, UTTS donanım montaj işlemleri devam etmekte olup, ülke genelinde yaygın bir UTTS ağı kurularak hizmet verilmesi hedeflenmektedir. Uygulama hakkında açıklamalarda bulunan teknisyen Alperen Kumbasar, vergi mükelleflerinin kiralama yoluyla elde ettikleri veya işletmeye dahil olan tüm taşıtlara TTB takılması zorunlu olduğunu ifade etti.
Kumbasar, UTTS taktırmayan mükelleflere özel usulsüzlük cezaları uygulanabileceği konusunda uyarıda bulunarak, vatandaşların 30 Haziran’a kadar istasyonlara gelerek montajlarını yaptırmaları gerektiğini vurguladı. Eğer sahipler, belirtilen tarihten sonra montajlarını tamamlama işlemini yapmazlarsa 1 Temmuz tarihinden itibaren akaryakıt alımlarında fiş kullanamayacaklar. Ayrıca, UTTS montajı gerçekleştirecek olan vatandaşların, “utts.gov.tr” adresi üzerinden araçlarını kaydettirmeleri ve alınacak QR kod ya da montaj bilgileriyle sürecin düzgün bir şekilde tamamlanacağı bilgisi de verilmektedir.
Kumbasar, araç kayıt esnasında gerekli bilgilerin eksiksiz bir şekilde girilmesi gerektiğini de hatırlatarak, sürecin nasıl işleyeceğine dair şu bilgileri eklemektedir: “Gelen QR kod veya montaj bilgisi ile istasyonlara gidiyoruz. Burada gerekli personel ile montaj işlemini gerçekleştiriyoruz. Taktığımız UTTS cihazı, pompadaki iletişim cihazı ile bağlantı kurarak verilerin aktarılmasını sağlıyor. Vergi mükelleflerinin tüm taşı
