Dışişleri Bakanlığı kaynaklarından edinilen bilgilerin ışığında, Üç Deniz Girişimi, 2015 yılında Polonya ve Hırvatistan’ın öncülüğü ile kurulmuştur. Bu girişimin amacı; Baltık Denizi, Adriyatik Denizi ve Karadeniz’i kapsayan Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin enerji, dijital ve fiziksel ulaştırma altyapısını güçlendirmektir. Özellikle, görece daha eski ve yetersiz olan altyapının modernizasyona ihtiyacı vardır. Üç Deniz Girişimi, yalnızca Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin “Katılımcı Üye” olabildiği uluslararası bir platform olarak faaliyete geçmiştir.
Üç Deniz Girişimi çerçevesinde “Katılımcı Üyeler” yalnızca AB üyesi ülkelerden oluşmaktadır. Bu ülkeler arasında Avusturya, Bulgaristan, Çekya, Estonya, Hırvatistan, Letonya, Litvanya, Macaristan, Polonya, Romanya, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan yer almaktadır. Bunun yanı sıra, mali destek sağlayan ve prestij kazandıran ülkeler olarak “Stratejik Ortaklar” arasında AB Komisyonu, ABD, Almanya, Japonya gibi ülkeler bulunmaktadır. “Ortak Katılımcılar” statüsü ise Ukrayna ve Moldova gibi ülkeleri de kapsayacak şekilde tasarlanmıştır. Böylece, Üç Deniz Girişimi’nde üç farklı statü oluşturulmuştur.
Üç Deniz Girişimi’ne katılmak isteyen ülkelerin başvurularının onaylanması, katılımcı üyelerin oybirliği ile karara varması gerekmektedir. Bu süreç, girişimin şeffaflığını ve etkinliğini artırmak amacıyla tasarlanmıştır.
Üç Deniz Girişimi’nin 11 Nisan 2024’te düzenlenen Zirvesi, Litvanya’nın Vilnius şehrinde gerçekleştirilmiştir. Bu zirveye Türkiye, İngiltere, Finlandiya, Karadağ, İspanya ve İsrail gibi ülkeler özel konuk olarak katılım sağlamıştır. Ayrıca, girişimin 10. Zirvesi 28-29 Nisan 2025 tarihlerinde Varşova’da gerçekleştirilecektir. Bu zirvede Türkiye’nin “Stratejik Ortaklık” başvurusu, üye ülkeler tarafından kabul edilmiştir.
Üç Deniz Girişimi, Türkiye’nin enerji, ulaştırma ve dijital altyapı alanındaki bağlantısallık projelerinde ikili iş birliklerini çok taraflı bir platformda ele almasına olanak tanımaktadır. Bu, Türkiye’nin uluslararası alanda daha etkin bir rol üstlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, girişim aracılığıyla, Ukrayna’nın yeniden imarı ve altyapısının iyileştirilmesi gibi konular da gündeme gelecektir.
Somut projelerin ilerlemesini sağlamak amacıyla Üç Deniz Girişimi’nin bir başka önemli boyutu ise özel sektöre sağlanan etkileşimdir. Bu kapsamda, her zirve paralelinde iş forumları düzenlenmekte ve yatırımcılar bir araya getirilmektedir. Böylece, girişim çerçevesinde ekonomik fırsatlar ve işbirlikleri geliştirilmesi hedeflenmektedir.
