Finansal teknoloji şirketi iyzico’nun, Dogma Alares ve Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) iş birliğiyle hazırladığı Türkiye E-Ticaret Ekosistemi 2024 Raporu, e-ticaret pazarının büyüme potansiyelini ortaya koyuyor. 2024 raporunun dördüncüsü olma özelliği taşıyan bu çalışma, Türkiye’de e-ticaretin yapay zekâ, hiper hızlı teslimat sistemleri ve alternatif ödeme çözümleri gibi yeni teknolojilerle şekillendiğine dikkat çekiyor. Tüketici alışkanlıklarındaki değişiklikler ve e-ihracatın artışı raporda değerlendirilen bir diğer konu olarak öne çıkıyor. Genç nüfusun dijital alışveriş alışkanlıkları ve alternatif ödeme sistemlerinin yaygınlaşmasının, e-ticaretin büyümesine olan etkisi ise özellikle vurgulanıyor.
Raporda verilen bilgileri değerlendirdiğimizde, Ticaret Bakanlığı verilerine göre, pandemi sonrası dönemde dijitalleşmenin hız kazanmasıyla birlikte Türkiye’nin e-ticaret satış hacminin 2022 yılında yüzde 111 oranında arttığı görülüyor. 2023 yılı itibarıyla bu oran %133’e çıkarak 1,9 trilyon TL’lik bir büyüklüğe ulaşmış durumda. Bu ivmenin 2024 yılında da sürmesi beklenmekte ve pazarın %61,7 artışla 3 trilyon TL seviyesine ulaşması öngörülüyor. Bu rakam, Türkiye’nin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası’nın (GSYİH) %6,5’ine denk geliyor.
Analizlerde, 165 bin üye işyeri ve 40’tan fazla sektörden elde edilen veriler 6,5 milyon dijital cüzdan kullanıcısının davranışlarını yansıtıyor. 2023 yılı itibarıyla bir önceki yıla göre ortalama sepet tutarının %87 büyüdüğü ve 2024 yılında bu büyümenin %47 olacak şekilde devam ettiği göze çarpıyor. Özellikle online alışverişte en çok tercih edilen ödeme yönteminin kredi kartları olduğunu belirtmek gerekiyor; işlem bazında %51,4 ve toplam satış hacminde %65,2 pay almakta.
2024 yılındaki iyzico e-ticaret işlem sayılarının aylık dağılımı incelendiğinde, e-ticaretin dönemsel dalgalanmalar gösterdiği, en büyük payın %9,4 ile temmuz ayında alındığı gözlemleniyor. Yıl genelinde, sonbahar ve yıl sonu aylarında yüksek sepet büyüklükleri kaydedilirken, yaz aylarında sepet büyüklüklerinin daha düşük seviyelerde kaldığı ortaya çıkıyor. 2021’de %9 olan ortalama sepet tutarı büyümesi, sonraki yıllarda önemli bir ivme kazanarak 2024 yılında %47 seviyesine ulaşması dikkat çekici bir veri.
Rapora göre, Kasım Fırsatları indirimlerinin etkisiyle 2024 yılının aylara göre en büyük sepet büyüklüğü 1.137 TL ile kasım ayında yaşanırken, aralık ayında 984 TL ile ikinci sırayı aldı. Sezon sonu kampanyaları ve okula dönüş döneminin etkisiyle eylül ve ekim aylarında 900 TL’lik sepet büyüklükleri seyrediyor; yaz aylarında ise daha ılımlı bir seyir gözlemleniyor.
E-ticaretin hızla büyüyen dinamikleri arasında güvenli ve kesintisiz bir ödeme deneyimi hem işletmeler hem de kullanıcılar açısından kritik bir hale geldi. iyzico Satış ve Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Şebnem Dağ Güven, “Ticaret Bakanlığı verilerine göre; 2024’te 3 trilyon TL’ye ulaşarak yıllık bazda %61,7 oranında büyüdü. Bu büyümenin ödeme sistemlerindeki dönüşümle doğrudan bağlantılı olduğu gerçeği artıyor. Özellikle alternatif ödeme yöntemlerine olan talebin artmasıyla, tüketicilerin
