ABD Başkanı Donald Trump’a karşı yapılan bir dava, ülkede gümrük vergilerine yönelik ilk hukuki itiraz olarak kayda geçti. The Hill adlı haber kaynağının bildirdiğine göre, Florida merkezli Simplified isimli işletme, Çin’den ithalat ve ihracat gerçekleştiren bir firma olarak davanın davacısı oldu. Dava, başkan Trump’ın Çin menşeli ürünlere uyguladığı gümrük vergilerinin, Uluslararası Acil Ekonomik Yetkiler Yasası (IEEPA) çerçevesinde yetki aşımına neden olduğu iddiasıyla açıldı.
Dava dilekçesinde, Trump’ın Çin’e uyguladığı gümrük tarifelerinin, söz konusu yasaya göre “yasa dışı” olduğu ve bu uygulamanın durdurulması talep edildi. İlgili dilekçede, IEEPA’nın dış tehditlere karşı ekonomik yaptırımlar ve mal varlıklarının dondurulması gibi önlemler için çıkarıldığı belirtilirken, bu yasanın başkanlara iç ekonomide özgürce hareket etme yetkisi vermediği vurgulandı. Ayrıca, IEEPA’nın neredeyse 50 yıldır var olan tarihinde, hiçbir başkanın bu yasayı gümrük tarifeleri uygulamak için kullanmadığı kaydedildi.
Dilekçede yer alan bilgiler, yasanın gümrük vergileri uygulamak için bir yetki tanımadığı ve bu konuda herhangi bir ibare içermediğini öne sürdü. Yasanın özüne dair yapılan bu eleştiriler, başkan Trump’ın uygulamalarına karşı çıkanlar tarafından ciddi bir tartışma ve hukuki inceleme konusu haline geldi.
Trump, özellikle Çin ile olan ticaret ilişkilerini şekillendiren kararları ile dikkat çekti. Kendisi Cumhurbaşkanı olarak, ülkesinin gümrük tarifelerini artırma yönünde önemli adımlar attı. Örneğin, 5 Nisan tarihinde yurtdışından gelen ürünlere uygulanacak gümrük tarifelerinin yüzde 10’dan başlayarak, diğer vergilerin de dahil edildiği ek tarifelerle birlikte toplam oranı yüzde 34’e yükselebileceğini belirtmişti. Bahsi geçen yeni gümrük tarifeleri, yüzde 10’luk baz tarifeye ek olarak, yüzde 24’lük bir “karşılıklı tarifeyi” de içeriyor.
Trump, daha önce 1 Şubat 2023 tarihinde imzaladığı bir kararname ile Çin’den yapılan ithalatlara yüzde 10 oranında gümrük vergisi getirmişti. Bu tarife, 4 Şubat’tan itibaren yürürlüğe girmişti. Ancak Trump, 4 Mart 2023 tarihinde, söz konusu kararname üzerinde yaptığı bir değişiklik ile gümrük vergilerini yüzde 10’dan yüzde 20’ye yükseltme kararı aldı. Bu artış, ticaret politikalarının gidişatını değiştiren önemli bir adım olarak değerlendirilmekte.
Sonuç olarak, bu dava, Trump yönetiminin ticaret politikalarına ve uygulamalarına karşı çıkan ilk önemli hukuki tepkilerden biri olarak öne çıkmakta. Gümrük tarifeleri konusunda izlenen politikaların, hem iç ekonomideki yansımaları hem de uluslararası ticaret ilişkileri üzerindeki etkileri, ilerleyen günlerde daha fazla tartışmaya yol açabilir.
