İstanbul’da 1 Ocak 2023 tarihinden bu yana sahte içkiden dolayı 34 kişinin hayatını kaybetmesi, sahte içki üretiminde sıklıkla kullanılan metil alkolün, zehirlenmelere ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceğini yeniden gözler önüne serdi. Uzmanlar, bu tür vakaların aşikâr tehlikelerini anlatmak için kamuoyunu bu konuda bilgilendirme gerekliliğine dikkat çekiyor.
Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Acil Tıp Uzmanları Derneği (ATUDER) Başkanı Prof. Dr. Başar Cander, İstanbul’daki hastanelerin acil servislerine metil alkolle zehirlenme durumlarıyla ilgili ciddi başvurular gerçekleştiğini ifade etti. Cander, ölüm oranlarının artması konusunda da endişelerini dile getirerek, sahte alkol ile ilgili tehlikelerin ciddiyetini vurguladı.
Prof. Dr. Cander, metil alkolün genellikle sanayide kullanıldığını ve içki yapımında asla yer almadığını belirtti. “Normal içkide metil alkol bulunmamalıdır çünkü bu zehirli bir maddedir,” diyerek iki temel nedenin bu sorunla yüz yüze kalmamıza yol açtığını ifade etti. Birinci sebep, metil alkolün ucuz ve yaygın bulunabilmesi; ikincisi ise, ev yapımı içkilerde yanlışlıkla etil alkol yerine metil alkol kullanımı ya da bilerek metil alkol eklenmesidir. Bu durumların her ikisi de insan sağlığı üzerinde büyük riskler taşımaktadır.
“Geç dönemde multi organ yetmezliği oluyor, vücut iflas ediyor”
Metil alkol zehirlenmesinin üç aşaması bulunduğunu belirten Cander, ilk aşamanın 6-8 saat sürdüğünü, bu dönemde genellikle belirtilerin tam olarak anlaşılamadığını ifade etti. Bu aşamadan sonra ikinci aşamaya geçildiğinde, bulantı, kusma ve göz bozuklukları gibi belirtiler baş göstermeye başlıyor. Göz sinirinin etkilenmesi nedeniyle körlük gibi ciddi sonuçlar doğurabilen durumlar yaşanabilmektedir. Bu belirtiler metil alkol zehirlenmesinde önemli bir tanı aracı olarak değerlendirilmektedir.
Cander, metil alkol alımından sonra 90. dakikada zehrin kana karıştığını ve hızlı bir emilim süreci başladığını belirtti. Bu durum, bulantı, kusma gibi belirtilerin ikinci günden itibaren ortaya çıkmasına sebep olabilir. Geç dönem belirtileri 20-30 saatten sonra kendini gösterir ve artık vücutta asidoz ortaya çıkar. Bu durum, tüm organları etkileyen bir multi organ yetmezliğine yol açmaktadır. Bu süreçte şuur kaybı ve organ yetmezlikleri meydana gelebilir.
“Çok az miktar bile öldürücü olabiliyor”
Prof. Dr. Cander, sahte içkilerde etil alkol ile metil alkol oranının önemini vurguladı ve “Metil alkol miktarı kritik bir faktördür,” dedi. Cander, 70 kilogram ağırlığında bir birey için 70 mililitre metil alkol alımının ölümle sonuçlanabileceğini belirtirken, bunun yanında daha az miktarların bile zehirlenmelere yol açabileceğini ifade etti. Dolayısıyla, esasında çok az bir oranın dahi zehirli olabileceği gerçeğine dikkat çekti.
Sahte bandrollü içkilerin tüketimine dair de uyaran Cander, “Bize başvuran hastaların bazıları bandrollü içkiler içtiklerini belirtmesine rağmen zehirlenme yaşadılar,” diyerek dikkatli olunması gerektiğini vurguladı. En güvenli çözüm olarak alkol tüketiminin tamamen sıfıra indirilmesi gerektiğini ifade etti.
“Zehirlenme belirtisi olursa bir an önce tıp merkezlerine başvurmaları gerekiyor”
İstanbul Üniversitesi (İÜ) İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali
