Portekiz İçişleri Bakanlığı, açılan sandıklara göre verdiği sonuçlarda, sağ görüşlü bir parti olan Partido Aliança Democrática (AD)‘nın, 14 ay önceki son seçimlere kıyasla oy oranını %28,85’ten %32’ye çıkardığını bildirdi. Ancak, 230 sandalyeli Meclis’te tek başına hükümet kuracak çoğunluğu (116) elde edemeyen AD’nin, milletvekili sayısının mevcut 80’den 90’ın üzerine çıkması bekleniyor. Bu sonuçlar, Portekiz’in siyasi atmosferindeki değişim ve seçim sonrası iktidar dinamiklerinin nasıl şekilleneceği konusunda önemli bir gösterge olarak değerlendiriliyor.
AD, Sosyal Demokrat Parti (PSD) ve Hristiyan Demokrat Parti (PP-CDS) ittifakından oluşuyor. Parti lideri ve mevcut Başbakan Luís Montenegro‘nun, önümüzdeki günlerde Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa‘dan hükümeti kurma görevini alması bekleniyor. İlk etapta, yine bir azınlık hükümeti kurmayı denemesi öngörülüyor. Bakan Montenegro, aile şirketiyle bağlantılı yolsuzluk iddiaları nedeniyle Meclis’ten güvenoyu alamayan hükümeti düşmüştü, ancak buna rağmen sağcı liderin halktan aldığı destek dikkat çekici bir şekilde artış göstermiştir.
SOL PARTİLERİN ÇÖKÜŞÜ, AŞIRI SAĞIN YÜKSELİŞİ
Portekiz seçimlerinde bir diğer önemli gelişme, sol görüşlü Sosyalist Parti (PS)‘nin oy oranında yaşanan düşüştür. PS, 2015-2022 yılları arasında iktidarda bulunmuştu ancak son 1,5 yılda Pedro Nuno Santos‘un liderliğinde büyük bir çöküş yaşamıştır. Bu seçimlerde PS’nin oy oranı %28’den %23’e gerilemişken, milletvekili sayısı da 78’den 50-55 aralığına düşeceği tahmin edilmektedir. Avrupa Birliği Konseyi Başkanı António Costa‘nın liderliğinde, 2022 seçimlerinde 120 milletvekili çıkaran PS, şimdi çok büyük bir kayıp vermiş görünüyor.
Aşırı sağcı Chega partisi, PS ile benzer bir oy oranına ulaşarak iktidar alternatifi haline gelmiştir. Chega’nın lideri André Ventura, “Chega, Portekiz’de 50 yıllık iki partili sistemi öldürdü” şeklinde açıklamalarda bulundu. Sadece 6 yıllık siyasi geçmişe sahip olan Chega, 2024 seçimlerinde oy oranını %18’e çıkarmışken, bu seçimlerde %22-23 aralığında oy alarak PS ile eşit bir konum elde etmiştir. Ventura, sistemin değiştiğini vurgulayarak, “Tarihi zafer elde ettik” ifadesini kullanmıştır.
Seçim sonrası sonuçlara göre, AD ve Chega’nın milletvekili sayısının birbirine çok yakın olacağı öngörülüyor. Yurt dışından gelen oylar değerlendirildiğinde, PS’nin, Chega’dan 1-2 milletvekili daha önde olma olasılığı da hala mevcut. Bu yeni siyasi tablo, Portekiz’in siyasi geleceği açısından önemli bir dönüm noktası teşkil etmektedir.
Portekiz, son 10 yılda en fazla genel seçime giden ikinci Avrupa Birliği ülkesi olma özelliği taşıyor. Portekizlilerin öncelikli sorunları arasında, diğer AB ülkelerine göre daha düşük olan asgari ücret ve emekli maaşları, konut krizi ve sağlık alanındaki eksiklikler yer almaktadır. Bu sosyal zorluklar, siyasi partilerin seçim performanslarını ve halk ile olan ilişkilerini etkileyen önemli unsurlar olarak öne çıkmaktadır.
