Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), kayıt dışı ekonomiyle mücadele amacıyla geliştirdiği Mekansal Veri Analiz (MEVA) Sistemi sayesinde, bu yıl içinde el değiştiren 16 binden fazla taşınmazı analiz etti. Bu analizler neticesinde, tapu beyanı ile gerçek değerleri arasında fark tespit edilen taşınmazlarla ilgili olarak 9 bin 150 kişiden açıklama talep edildi.
AA muhabirinden edinilen bilgilere göre, Bakanlık, gayrimenkullerin satışından ve kiralama işlemlerinden elde edilen gelirlerin yanı sıra, ödenmesi gereken vergi ve harçları gözden geçirdi. Kayıt dışı ekonomiyle mücadele çerçevesinde faaliyetlerini sürdüren Bakanlık, gayrimenkul işlemlerindeki yükümlülüklerin takibi için MEVA Sistemi’ni hayata geçirdi.
GİB Teknoloji ekipleri tarafından tasarlanan MEVA Sistemi, coğrafi bilgi sistemleri temelli bir uygulama olarak, beyanname, bildirim ve yoklama gibi birçok veriyi incelemekte. Ayrıca, tapu ve kadastro bilgileri, ikametgah belgeleri, yapı ruhsatları ve gayrimenkul değerleme raporları gibi çeşitli kaynaklardan elde edilen bilgilerle destekleniyor.
MEVA’nın sağladığı bilgiler, görsel harita üzerinde sorgulanarak analiz edilebiliyor. Böylece, belirli bir gayrimenkulün gerçek alım-satım ve kira bedeli, çeşitli algoritmalar yardımıyla tespit edilebiliyor. Bu sistem, gayrimenkullerin gerçek piyasa değerlerinin belirlenmesine yardımcı olarak, denetim süreçlerine önemli katkılar sunuyor.
MEVA, kısa bir süre önce Türkiye’nin 81 il merkezindeki defterdarlıklarda kullanılmaya başlandı. Defterdarlıklarda oluşturulan özel ekipler, MEVA aracılığıyla veri odaklı analizler yaparak denetim süreçlerini işletiyor. Son 2-3 ayda gerçekleşen alım-satım işlemleri MEVA üzerinden analiz edilmekte ve tapuda gösterilen değerler ile gerçek alım-satım tutarları karşılaştırılmaktadır.
Bu detaylı analizler sonucunda, tapuda gerçek satış değerinden daha düşük bedelle işlem yapılan taşınmazlar belirlenmekte ve bu durumdaki alıcı ve satıcılardan açıklama istenilmektedir. Açıklama talep edilen kişiler, ceza almaksızın pişmanlık hükümlerinden yararlanarak eksik ödedikleri harçları ödeyebilme fırsatına sahipken, yeterli açıklama vermeyen veya gönüllü olarak harç tutarını artırmayan kişiler ise vergi incelemesine tabi tutuluyor.
İlk aşamada 5,9 milyar liralık harç matrahı gönüllü olarak artırıldı
Bu yıl defterdarlıklar tarafından gerçekleştirilen alım satım işlemlerine ilişkin çalışmalar sonucunda, 16 binden fazla taşınmaz incelendi. Tapuda gösterilen değer ile gerçek alım satım bedeli arasında fark bulunan taşınmazlar için 9 bin 150 kişiye açıklama istendi. Şu ana kadar 2 bin 475 kişi gönüllü olarak uyum göstererek, 5,9 milyar liralık alım satım bedeli artışı üzerinden 113,9 milyon liralık tapu harcını pişmanlıkla cezasız bir şekilde ödedi.
Uyum göstermeyen mükellefler için ise vergi incelemesi başlatılmış durumda. Eğer eksik harçlar gönüllü olarak ödenmezse, bu tutarlar %25 vergi ziyaı cezasıyla tahsil edilmektedir.
“Kira gelirleri de tespit edilecek”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, MEVA’nın kısa süre içerisinde ülke genelindeki tüm vergi dairelerinde kullanılmaya başlanacağını belirtti. Bu gelişme ile birlikte, her vergi dairesinin sorumlu olduğu alandaki tüm gayrimenkullere anında ulaşarak takip edebilme imkânı kazanacağını ifade etti. Bu sayede, gayrimenkul alım-satım işlemlerinin gerçek değerler üzerinden gerçekleştirilmesinin yanı sıra, kiraya verilen gayrimenkullerin de kolaylıkla tespit edilip gerekli işlemlerin hızlıca yapılabileceği v
