Hiroşima Üniversitesi’nden Ikuo Katayama ve Deniz Jeodinamiği Araştırma Enstitüsü’nden Yuya Akamatsu tarafından gerçekleştirilen bir değerlendirme, Mars yüzeyinin 10 ila 20 kilometre derinliğinde sıvı su varlığının olabileceğini öne sürdü. Bu bilimsel çıkarım, 2018 yılında Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) Mars’a indirdiği ‘InSight’ aracındaki Sismik Deney Cihazı (SEIS) tarafından toplanan verilere dayanmaktadır.
SEIS cihazı, Mars’taki depremler ve meteor çarpması gibi olaylardan kaynaklanan sismik dalgaları tespit etmekte kullanılıyor. Bu dalgaların gezegenin iç katmanlarında nasıl yayıldığı incelenerek, yeraltındaki kayaçların yoğunluğu ve yapılarına ilişkin bilgi elde ediliyor. Mars yüzeyinin altındaki dinamik sürecin daha iyi anlaşılabilmesi için SEIS cihazının sağladığı verilere büyük bir önem verilmektedir.
Özellikle P ve S dalgalarının hızları ve geçiş davranışları, araştırmacılara kayaların içinde sıvı olup olmadığına dair önemli veriler sağlamaktadır. S dalgalarının suyun içinden geçememesi, ancak P dalgalarının daha yoğun materyallerde daha hızlı hareket etmesi, araştırmaların bu bağlamda anlam kazanmasında kritik bir rol oynamıştır. Elde edilen verilere göre, 10 ile 20 kilometre derinlikte sismik hızlarda meydana gelen ani değişiklikler, daha önce kayaçların gözenekliliği ya da kimyasal yapılarındaki değişimlerle açıklanıyordu. Ancak, Katayama ve Akamatsu’nın yaptığı çalışma, bu farklılıkların kuru çatlaklarla su ile dolu çatlaklar arasındaki geçişten kaynaklanabileceğini öne sürmektedir.
Araştırmacılar, Mars kabuğuna benzer özellikler gösteren İsveç’teki diyabaz kayaları üzerinde çeşitli deneyler gerçekleştirdiler. Bu deneyler, kuru, ıslak ve donmuş koşullar altında piezoelektrik vericiler kullanarak yapıldı. Çalışmalar, sismik dalga hızlarının farklı koşullarda belirgin bir şekilde değiştiğini gösterdi. Bu bulgular, sismik verilere dayanan sınırların, kuru kayaçlardan ıslak kayaçlara geçişle ilişkili olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Katayama, “Birçok çalışma, antik Mars’ta milyarlarca yıl önce suyun var olduğunu gösteriyor. Ancak, modelimiz, günümüz Mars’ında da sıvı su bulunabileceğini gösteriyor,” şeklinde bir değerlendirmede bulunmuştur. Uzmanlar, yüzeyin altında sıvı su bulunmasının, Mars gezegeninde mikrobiyal yaşam ihtimalini artırabileceğini ifade etmektedirler. Bu durum, Mars’a yönelik bilimsel araştırmaların önemini ve potansiyel yaşam alanlarının keşfi konusunda heyecan verici bir perspektif sunmaktadır.
