Kayıt dışı istihdamla mücadele amacıyla, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sahte iş yerleri ile sahte sigortalıları incelerken “Sahte Sigortalılık ve Sahte İş Yeri Takip Platformu”nu kullanıyor. Bu platform üzerinden yürütülen denetimler, kayıt dışı istihdamla mücadelede önemli bir yer tutuyor ve SGK’nın sektördeki düzeni sağlama çabalarının bir parçasını oluşturuyor.
2022 yılında, SGK kayıt dışı istihdam ile ilgili olarak 124 bin 982 iş yerini denetledi. Bu denetimlerin bir diğer boyutu da sahte iş yeri ve sahte sigortalılarla ilgili olup, toplamda 12 bin 684 iş yeri bu kapsamda incelendi. Denetimlerin sonucunda, 2 bin 114 iş yerinin sahte olduğu tespit edildi. Ayrıca, çalışmadıkları halde sigorta primi ödenen ya da sahte iş yerleri üzerinden sigortalı gösterilen toplam 94 bin 740 kişinin sigortası iptal edilmiştir. Bu kadar büyük bir sayının iptali, kayıt dışı istihdamın ne denli yaygın hale geldiğini gözler önüne seriyor.
Kayıt dışı istihdam nedeniyle bu iş yerlerine 2 milyar 36 milyon 732 bin lira ceza kesildiği bilgisi de dikkat çekici. SGK, bu ceza uygulamasıyla hem devletin zararını minimize etmeyi hem de iş yerlerini ve çalışanları sosyal güvenlik sistemine kazandırmayı hedefliyor. Bu çerçevede 21 bin 634 kişinin sigortası yapılırken, 518 tane iş yerinin de tescili sağlandı.
DÜKKAN, 2 MASA VE 10 SANDALYEDEN İBARET
SGK’nın kayıt dışı istihdamla mücadele ve sahte iş yeri ile sahte sigortalı denetimlerini 3 binden fazla denetmen gerçekleştirmekte. Yapılan denetimler, Türkiye’nin çeşitli illerinde, özellikle de kayıt dışının yoğun olduğu yerlerde, büyük bir titizlikle sürdürülüyor. Bu süreçte SGK denetmenleri, sahteciliğin yanı sıra ilginç durumlarla da karşılaşmışlardır.
Örneğin, İstanbul’un Fatih ilçesinde yer alan 40 metrekarelik bir dükkanda, 400 kişinin tekstil işçisi olarak sigorta kaydının yapıldığı tespit edilmiştir. Bu dükkandaki iki masa ve on sandalyeden ibaret olan çalışma alanının, böyle bir yüksek sigorta kaydı için yetersiz kaldığı görülmüştür. Ayrıca, sahte sigortalı gösterilen bazı kişilerin, farklı illerde ikamet ettiği de tespit edilmiştir.
Başka bir ilde gerçekleştirilen denetimde ise apartman dairesinde faaliyet gösteren bir danışmanlık firmasında 540 kişinin sahte sigortalı olduğu belirlenmiştir. Bu türden örnekler, kayıt dışı istihdamın boyutlarını ve sahteciliğin ne derece geliştiğini ortaya koymaktadır. SGK’nın bu tür denetimlerle toplumun sosyal güvenlik sistemine katkısı sağlanmaya çalışılmaktadır.
