Türkiye’de tarım ve esnaf sektörlerine yönelik önemli bir açıklama, ilgili Bakanlık tarafından kamuoyuyla paylaşıldı. Yapılan açıklamada, 5 Aralık 2024 tarihinde çiftçilere ve esnaf ile sanatkârlara sağlanan Hazine faiz/kâr payı destekli kredilerin, kamu bankalarının zarara uğratıldığına dair iddialara yer verildi. Bu bağlamda, bakanlık bu iddialara yanıt vererek doğru bilgilendirme yapılmasının önemini vurgulamıştır.
Açıklamada, çiftçiler ile esnaf ve sanatkârların kamu bankaları aracılığıyla Hazine faiz/kâr payı destekli kredilerden yararlandığını belirtildi. Bu kredilerin faiz/kâr payı yükünün bir kısmının, Bakanlık tarafından karşılandığı ifade edildi. Bakanlık, anılan tutarları bu amaçla önceden bütçede ayrılan ödenekten ilgili kamu bankasına aktarmaktadır.
Özellikle 2001 krizinin ardından, bütçe disiplininin sağlanması ve kamu bankalarının görev zararlarının tekrarlanmaması adına çeşitli önlemler alınmıştır. Bu çerçevede, 25 Kasım 2000 tarihinde yayımlanan 4603 sayılı Kanun ile gönüllü bir yardım olmaksızın kamu bankalarına herhangi bir görev verilmemesine dair hüküm ortaya konmuştur. Bu bağlamda, Bakanlığın mevcut uygulaması çerçevesinde kamu bankalarının herhangi bir zarara uğraması mümkün değildir.
Bunun yanı sıra, 2001 yılı öncesine ait uygulamaların tartışılması sırasında, 233 sayılı KHK’nın 35. maddesinde yer alan “görev zararı” ifadesinin 2 Temmuz 2018 tarihinde 703 sayılı KHK ile “görevlendirme” olarak değiştirildiği belirtildi. Kamuya açık raporlarda, bütçeden yapılan bu ödemelerin “görevlendirme gideri” olarak kaydedildiği ifade edilmiştir.
Görevlendirmelere dair yapılan ödemelerin Bakanlık tarafından düzenli olarak yayımlanan raporlarla şeffaf bir biçimde kamuoyuyla paylaşıldığı da vurgulanmıştır. Bu süreç, kamuoyunun güvenini artırmak ve mali şeffaflığı sağlamak amacıyla büyük bir önem taşımaktadır.
Hazine faiz/kâr payı destekli kredi uygulaması, çiftçiler için 2004 yılında, esnaf ve sanatkârlar için ise 2002 yılında başlatılmıştır. 2024 yılı Ekim ayı itibarıyla, 1,1 milyon çiftçi ve 804 bin esnaf ile sanatkârın bu imkânlardan faydalandığı açıklanmıştır. Bu destekler, ilgili grupların finansal yüklerini belirli ölçüde hafifletmeyi hedeflemektedir.
Çiftçilerin kullandığı kredilerin faiz/kâr payı yükünün yaklaşık %70’i, esnaf ve sanatkârlar için ise %50’si Bakanlık tarafından karşılanmaktadır. Ayrıca 2024 yılında sağlanacak faiz/kâr payı desteğinin çiftçilere 87,1 milyar TL, esnaf ve sanatkârlara ise 37,7 milyar TL kadar ulaşmasının beklendiği belirtilmiştir. Bu rakamlar, devletin tarım ve esnaf sektörlerine olan desteklerinin büyüklüğünü ortaya koymaktadır.
Sonuç olarak, çiftçiler ile esnaf ve sanatkârların uygun koşullarda finansmaya ulaşmalarını sağlamak adına Bakanlık tarafından sunulan desteklerin devam edeceği ifade edilmiştir. Bu tür finansal yardımların sürdürülebilirliği, ekonomik istikrar için önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.
