Kakao fiyatları, piyasalarda sert hareketler göstermeye devam ediyor. ABD merkezli emtia borsası Intercontinental Exchange’de işlem gören kakaonun ton başına fiyatı, 2023 yılı içerisinde %34 oranında bir değer kaybı yaşadıktan sonra 7 bin 613 dolar seviyelerine kadar geriledi. Ancak, bu düşüşün ardından kayıplarının bir kısmını telafi ederek 11 bin dolar seviyesinin üzerine çıkmayı başardı.
2024 yılının sonuna kadar kakaonun fiyatının %5’in üzerinde değer kaybetmesi beklenirken, bu yıl nisan ayına göre %24 civarında bir artış kaydedildi. Özellikle bu ay içerisinde kakao fiyatları 11 bin 280 dolara kadar yükselmiş durumda. Kakaonun yüksek üretim maliyetinin, yılın başından itibaren talebin azalmasına yol açtığı belirtiliyor. Stem, kakao piyasasında tekrar bir arz fazlası oluşacağına yönelik kahve endişeleri de fiyatların düşmesinde etkili oldu.
Bu bağlamda, arz yönlü iyileşmeler sayesinde kakao fiyatlarının ciddi bir baskı altında kalması kaçınılmaz hale geldi. Nijerya’nın kakaonun ihracatını artırması, arz yönlü endişeleri azaltan bir başka faktör olarak dikkat çekiyor. Ayrıca, çikolata üreticileri olan Hershey ve Mondelez’in yöneticileri, “yüksek fiyatların talebi olumsuz etkilediğini” ifade ederek, talep kaygılarına işaret etti.
Son günlerde kakao fiyatları, bu yıla hızlı düşüşlerle başlamasına rağmen %20’nin üzerinde bir artış göstererek yeniden 11 bin dolar seviyelerinin üzerine çıkma başarısı gösterdi. Bu durum, “acaba kakao fiyatları bir kez daha rekor tazeleyecek mi?” sorularını gündeme getirmiş durumda. Geçtiğimiz yıl kakao fiyatları 12 bin 931 dolar ile rekor seviyeleri test etmişti.
Arz endişeleri kakao fiyatlarının tekrar yükselmesine neden oluyor
Kakaodaki son yükselişlerin sebepleri incelendiğinde, Fildişi Sahili’nde kakao ihracatındaki yavaşlamanın arz endişelerini yeniden gündeme getirdiği görülüyor. Batı Afrika’daki hava durumu endişeleri de kakao fiyatlarının yükselmesinde önemli bir etken olarak dikkat çekiyor. Afrika Sel ve Kuraklık Gözlemevi’nin verilerine göre, Batı Afrika’daki son yağışlara rağmen, özellikle Gana ve Fildişi Sahili’nin %33’ünden fazlası kuraklık sorunları yaşıyor.
Fildişi Sahili’nde hasat edilen kakaonun kalitesi hakkındaki endişeler de, fiyat artışlarının arkasında yatan bir faktör olarak önemli bir rol oynuyor. Para piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine verdiği röportajda, “Kakao fiyatlarında son dönemdeki artışın en büyük nedenlerinden biri Fildişi Sahili’nden kaynaklanıyor,” dedi.
Dünya kakao üretiminin %70’inin Batı Afrika ülkeleri tarafından üretildiğine dikkat çeken Ergezen, bunun %60’a yakın bir kısmının Fildişi Sahili ve Gana tarafından karşılandığını da sözlerine ekledi. Ergezen, “Özellikle Fildişi Sahili’nde yağışların düşük olması, kakao üretiminde büyük bir azalmaya yol açmamış olsa bile, kalite düşüklüğüne neden oluyor,” şeklinde konuştu.
Fildişi Sahili’nde üretilen kakaonun büyük ölçüde Avrupa’daki çikolata üreticilerine gittiğini ifade eden Ergezen, son teslimatlarda önemli kalite sorunlarının yaşandığını aktardı. Kalite düşüklüklerini vurgulayan Ergezen, bu durumun piyasada arzın azalacağı endişelerine yol açtığını, çünkü yetersiz kalitede kakao bulunması nedeniyle fiyatların artış göstermesinin kaçınılmaz olduğunu belirtti.
Ergezen, “Eğer kakaodaki kalite düşük kalmaya devam ederse, yani rekoltede %10, %20 civarında kayıplar görülürse, kakao fiyatlarında yeni zirveler gündeme gelebilir,” diyerek, bu durumun gelişiminin dikkatle izlenmesi
