Dünya Isınırken Mantarlar Yayılacak: Yeni Araştırma
Son zamanlarda yapılan bir araştırmaya göre, dünya ısındıkça her yıl milyonlarca insanın ölümüne neden olan enfeksiyon yapıcı mantarların yeni bölgelere önemli ölçüde yayılacağı öngörülmektedir. Ancak dünya bu duruma hazır görünmüyor. Mantarlar, küflerden çeşitli mantar türlerine kadar geniş bir organizma grubunu kapsar ve toprak, kompost ve su gibi ortamlarda büyüyebilir. Ekosistemlerde önemli bir rol oynamalarına rağmen, insan sağlığı üzerinde yıkıcı etkileri olabilir. Yapılan tahminlere göre, mantar enfeksiyonları her yıl yaklaşık 2,5 milyon insanı öldürüyor; ancak veri eksikliği nedeniyle bu rakamın çok daha yüksek olabileceği ifade ediliyor.
Mantarların Davranışları ve İklim Değişikliği
Ancak, bu son derece uyum sağlayabilen organizmaların ısınan bir iklime nasıl tepki vereceğini anlamakta zorlanıyoruz. CNN haberine göre, Manchester Üniversitesi’nden bir bilim insanı ekibi, bilgisayar simülasyonları ve öngörüler kullanarak, dünya genelinde yaygın olan ve başta akciğerleri etkileyen bir hastalık olan aspergillozise yol açabilen Aspergillus mantar türlerinin gelecekteki yayılımını haritalandırdı. Araştırma, iklim krizi şiddetlendikçe bazı Aspergillus türlerinin Kuzey Amerika, Avrupa, Çin ve Rusya gibi yeni bölgelere yayılacağını tespit etti. Bu çalışmanın sonuçları, şu anda hakem değerlendirmesi aşamasındadır.
Aspergillus Mantarları ve İnsan Sağlığı
Aspergillus mantarları, dünya genelinde toprakta küçük iplikçikler şeklinde büyümektedirler. Diğer birçok mantar türü gibi, havada yayılan çok sayıda spor (sporlu) üretmektedirler. İnsanlar bu sporları her gün solumaktadır, ancak genellikle sağlık sorunu yaşamazlar, çünkü bağışıklık sistemleri bu sporları temizlemekte etkilidir. Ancak, astım, kistik fibrozis ve KOAH gibi akciğer hastalıkları olan kişiler ile bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler, anahtar bir risk grubunu oluşturmaktadır. Bu tür bireyler için eğer bağışıklık sistemi sporları temizleyemezse, mantar büyümeye başlanmakta ve bu durum tehdit edici olabilir.
Yüksek Ölüm Oranı ve Tanı Zorlukları
Aspergillozis hastalığının ölüm oranı oldukça yüksektir; %20 ila %40 arasında değişmektedir. Tanısı oldukça zor bir hastalıktır, zira doktorların aklına her zaman gelmez ve hastalar genellikle ateş ve öksürük gibi yaygın semptomlarla başvururlar. Araştırmacı Norman van Rijn, mantar patojenlerinin tedaviye karşı da giderek direnç kazandığını ve şu anda yalnızca dört farklı antifungal ilaç sınıfının bulunduğunu belirtmektedir. Bu durum iklim değişikliği Aspergillus’un yeni alanlara yayılmasına zemin hazırlarken, insan sağlığı için oldukça kötü bir haberdir.
Yeni Yayılma Alanları
Yapılan araştırmaya göre; sıcak ve tropikal iklimleri tercih eden Aspergillus flavus türü, insanlar fosil yakıt yakmaya devam ettikçe %16 oranında daha geniş bir alana yayılabilir. Bu özel türün Kuzey Amerika’nın bazı bölgelerine, Kuzey Çin’e ve Rusya’ya yayılması beklenmektedir. Aspergillus flavus, insanlarda ciddi enfeksiyonlara yol açabilmekte ve birçok antifungal ilaca dirençli bir yapıya sahiptir. Aynı zamanda çeşitli gıda ürünlerine de bulaşarak, gıda güvenliği açısından da tehdit oluşturmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü, 2022 yılında Aspergillus flavus‘u halk sağlığı üzerindeki etkisi ve antifungal direnç riski
