İsrail ordusunun asker kaçaklarını gözaltına almak amacıyla başlattığı operasyonlar, ülkenin Ultra-Ortodoks Haredi toplumu içinde geniş yankı buldu. Haredi haber sitesi Kikar Hashabat’a açıklamalarda bulunan Yosef, bu operasyonlara yanıt olarak, “Eğer bizi orduya katılmaya zorlarlarsa, Yeşivalara gelip öğrencileri gözaltına alırlarsa hepimiz yurtdışına gideceğiz, burada kalmayacağız.” şeklinde konuştu. Bu sözler, Haredi toplumunun askerlik konusundaki kararlılığını ve direnişini net bir biçimde ortaya koydu.
Öte yandan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, Türkiye’deki koalisyon ortakları olan Ultra-Ortodoks partilerinin, Haredi asker kaçaklarının gözaltına alınması durumunda hükümetten çekilecekleri yönündeki tehditlerine rağmen, ordunun bu operasyonları sürdürdüğü bildirildi. Bu bağlamda yapılan açıklamalar, Haredi partilerinin hükümetteki pozisyonunu nasıl korumak istediklerini göstermekte. Ancak Netanyahu, bu baskılara rağmen kararlılığını sürdürmekte.
“DERHAL HÜKÜMETTEN ÇEKİLECEKLERİ” TEHDİDİ
Haredi toplumunun önde gelen siyasi güçleri olan Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği partileri, Haredi asker kaçaklarına yönelik bir operasyon düzenlenmesi durumunda “derhal hükümetten çekilecekleri” yönünde uyarılarda bulundu. Bu durum, hükümetin istikrarı açısından ciddi bir tehdit oluşturmakta ve koalisyonun geleceği hakkında soru işaretleri yaratmaktadır. Haredi liderlerin bu tutumu, din ve devlet ilişkilerinin, askerlik gibi zorunlu hizmet konularında nasıl yönetileceği konusunda önemli bir tartışmayı da beraberinde getiriyor.
İsrail Yüksek Mahkemesi ise 25 Haziran 2024’te, Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasalarla desteklenmediğine dair bir karar vermişti. Mahkeme, askerliğe uygun olan Haredi bireylerin, zorunlu askerlik hizmetini yerine getirmesi gerektiği yönünde bir hüküm vermiştir. Bu karar, Haredi toplumunun zorunlu askerlik konusundaki tutumunu ve yasa ile olan çatışmasını derinleştirmiştir. Dolayısıyla, hukuki zemin de askerlik konusundaki birçok tartışmayı etkilemektedir.
Bunun yanı sıra, Savunma Bakanı Yisrael Katz, 15 Kasım’da ordunun 7.000 Haredi bireyini askere çağırma kararını onayladı. Bu sayı, Haredi toplumundaki asker alımları ve zorunlu askerlik mükellefiyeti açısından dikkate değer bir artışı ifade ediyor. İsrail yasalarına göre, 18 yaşını dolduran her birey zorunlu askerlik hizmetini yerine getirmek zorundadır. Ancak Haredilerin askerlikten muaf tutulmasını sağlayan yasal süreçlerin tartışmalı olması, bu toplumu uzun yıllardır rahatsız eden bir konu haline geldi.
Sonuç olarak, İsrail’de askerlik hizmeti ve Haredi toplumunun durumu, siyasi gerilimlerin yanı sıra yasalarla da çatışan bir mesele olarak gündemdeki yerini koruyor. Hem Haredi toplumu hem de hükümet, bu karmaşık konuda çözüm arayışını sürdürüyor.
