Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, 20 Aralık 2018’de “Dünya Gıda Güvenilirliği Günü”nü ilan etti. Bu özel gün, gıda kaynaklı açlık, hastalık ve sorunlara dikkat çekmek amacıyla her yıl 7 Haziran’da kutlanmaktadır. Kutlamalar, BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) işbirliğiyle düzenlenmektedir.
2023 yılı için belirlenen tema “Bilimin Işığında Eylemler” olup, bu tema gıda güvenliğiyle ilgili bilinçli kararlar alırken bilimin önemini vurgulamaktadır. “FAO Dünya Gıda Güvenilirliği Günü 2025 Raporu”na göre, her yıl 600 milyon insan gıda kaynaklı hastalıklarla mücadele etmektedir. Gıda kaynaklı hastalıkların tedavisi için harcanan yıllık maliyetin ise 15 milyar dolar civarında olduğu tahmin edilmektedir. Ekonomik boyutu da oldukça büyük; düşük ve orta gelirli ülkelerde üretkenlik kaybı ve sağlık harcamaları nedeniyle bu rakam yıllık 110 milyar doları aşmaktadır.
FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık, “Dünya Gıda Güvenilirliği Günü”nün önemine vurgu yaparak, gıda güvenilirliğinin sağlanmasının temelinde bilincin artırılması gerektiğini belirtti. Selışık, “Tükettiğimiz gıda güvenli değilse hiçbir şekilde ona gıda diyemeyiz.” açıklamasıyla gıda güvenliğinin sadece yasal ve üretim süreçleriyle değil, tüketici farkındalığıyla da ilgili olduğunu ifade etti. Bu bağlamda, tüketicilerin gıda ürünlerinin hijyenik ve sağlık standartlarına uygun olup olmadığını sorgulaması gerektiğini vurguladı.
Dünya genelinde 600 milyon insanın sağlığının güvenilir gıda olmaması nedeniyle tehdit altında olduğunu kaydeden Selışık, 420 milyon insanın, güvenilir gıda tüketmemesi nedeniyle yaşamını yitirdiğini belirtti. Özellikle 5 yaşın altındaki çocukların bu durumdan etkilenmesi, oldukça endişe verici; bu grup için de güvenilir gıda bulunamaması nedeniyle hastalanma ve zehirlenme riski bulunmaktadır ve bu rakam yaklaşık 125 milyon olarak belirtilmektedir.
Selışık, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin (SDG) açlığa son verme hedefine ulaşmak için gıdanın güvenilir olmasının da önemli olduğunu hatırlattı. Gıda güvenilirliğini sağlamak için üretim, tedarik zinciri ve tüketim aşamalarında dikkat edilmesi gereken noktaların bulunduğunu dile getirdi.
Gıda üretiminde çiftçilerin, tedarikçilerin ve tüketicilerin dahili görevi olduğunu ifade eden Selışık, pestisit kullanımı, hasat zamanlaması ve ürün işleme gibi konuların detaylı bir şekilde kontrol edilmesinin gerekliliğine vurgu yaptı.
FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı, Türkiye’nin gıda güvenilirliği konusunda Avrupa Birliği ile uyumlu bir mevzuat altyapısına sahip olduğunu belirtirken, FAO-Türkiye ortaklık programının Orta Asya ülkelerine destek verdiğini aktardı. 2006 yılında, FAO ile yapılan ortaklık anlaşmasıyla Orta Asya Alt Bölge Ofisi olarak hizmet vermeye başladıklarını ve bu ülkelerde gıda standartları, mevzuat altyapısı ve laboratuvar kurulumları gibi projeleri yürütmekte olduklarını ifade etti.
Selışık, FAO’nun Türkiye’de gıda israfının önlenmesine yönelik uzun vadeli bir eylem planı oluşturduğunu belirtti. Açlık ve gıda güvenilirliğinin sağlanması konusunda en büyük engellerden birinin savaşlar ve çatışmalar olduğunu, Rusya-Ukrayna Savaşı ve diğer bölgesel çatışmaların gıda güvenilirliğini tehdit ettiğini vurguladı. Çatışmalar sonucunda tarım arazilerinin kullanım dışı kalmasının, açlığın arttığını gözler önüne serdi. Gıda üretiminde hijyen standartlarının sağlanamaması durumunun da tehdit oluştur
