Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski standart rasyosunu yüzde 15 olarak belirledi. Bu düzenlemeye ilişkin yönetmelik, Resmi Gazete‘de yayımlandı. Daha önceki uygulamalarda bu oran yüzde 20 idi. Yeni yönetmelik, bankalar için faiz oranı riski konusunda önemli bir değişiklik ve standart yaklaşım sunmuş oldu.
Tasarı, bankacılık hesaplarında bulunan bilanço içi ve bilanço dışı pozisyonlardan kaynaklanan faiz oranı riskini ölçmek ve değerlendirmek üzere uygulanacak usul ve esasları içermektedir. Yönetmelik kapsamında, bankaların hesaplarındaki pozisyonlar ile katılma hesabı kaynaklı olanlar BDDK tarafından belirlenen oranda dikkate alınacaktır.
Yönetmelik, ekonomik değer değişimi hesaplamasına dair genel hükümleri de içermekte olup, faize duyarlı pozisyonlardan sağlanan gelecekteki tüm nakit akışlarını değerlendirmektedir. Yine, bu pozisyonlar çekirdek sermayeden indirilen varlıklar, maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile hisse senedi yatırımları dışındaki tüm aktif kalemleri kapsamaktadır.
Ekonomik değer değişimi hesaplamasında, faize duyarlı bilanço içindeki ve dışındaki varlıklar ile yükümlülüklerin yeniden fiyatlandığı nakit akışları standartlaştırılmaya uyumlu hale getirilmesi gerekecektir. Ayrıca, bu yerleştirmede faiz oranlarına ilişkin marjlar da dikkate alınacaktır.
Yönetmelikteki diğer bir önemli husus ise, otomatik faiz oranı opsiyonalitelerini içeren araçların değişim değerlerinin dikkate alınmasıdır. Bu noktada, geçerli olan 8’inci madde uyarınca hesaplanan eklenti tutarı kullanılacaktır.
Perakende müşteri mevduatı ile gerçek kişilere ait mevduatların faiz riski yapısının uyumsuzluğu durumunda, bu mevduatlar diğer kişi mevduatları arasında değerlendirilerek riskin yönetilmesine yönelik önlemler alınacaktır.
Yönetmelikte belirlenen düzenlemeler doğrultusunda, 10 yıllık tarihsel veri kullanılarak çekirdek mevduat oranları hesaplanacaktır. Gerçek kişi ve perakende müşteri mevduatlarında, düzenli nakit akışı sağlayanlar hareketli mevduat olarak değerlendirirken, başka koşullara tabi olanlar hareketli olmayan mevduat olarak sınıflandırılacaktır.
Elde edilecek verilere göre, çekilme olasılığı düşük olan mevduatlardan yeniden fiyatlama olasılığı düşük olan kısım çekirdek mevduat olarak kabul edilecekken, kalan kısımlar çekirdek olmayan mevduat olarak düşünülecektir.
Yönetmelik, 1 Ekim 2025 tarihinde yürürlüğe girecek ve konsolide esasa göre uygulanma süreci 1 Nisan 2026 tarihinde başlayacaktır. Bu bağlamda, mevcut yönetmeliğin yürürlükten kaldırılacağı bilgisi de verilmiştir.
Banka finansmanındaki sistemik riskin azalması için belirlenen standart rasyoların aşılmasının risk yaratacağı, rasyonun yüzde 15‘in üzerine çıkması durumunda finansal müdahalenin gerekebileceği ifade edilmektedir. Bu oranlar, bankaların risk yönetiminin güçsüzlüğü konusunda uyarı niteliği taşıyacak ve bankaların kendi tedbirlerini almasını zorunlu kılacaktır.
