Uluslararası Suçlar Mahkemesi (ICT), Bangladeş’in eski Başbakanı Şeyh Hasina hakkında yeni bir karar alarak, kendisinin tutuklanmasına hükmetti. Bu karar, Hasina’nın görev süresi boyunca ülke genelinde gerçekleşen “zorla kaybetme” vakalarındaki rolü gerekçesiyle verilmiştir. Mahkeme Başsavcısı Muhammed Tajul İslam, yaptığı basın toplantısında, “Uzun yıllar boyunca insanlar gizli cezaevlerinde tutuldu, işkencelere maruz kaldı ve öldürüldü. Uluslararası hukuka göre insanlığa karşı işlenmiş bu suçlar, eski Başbakan Hasina’nın emirleri doğrultusunda organize edildi.” ifadelerini dile getirdi.
Hasina’nın liderliğini yaptığı Avami Birliği Partisi ve bazı yetkililerin yanı sıra eski üst düzey güvenlik güçleri mensupları hakkında 60’tan fazla suç duyurusu yapılmış bulunmaktadır. Söz konusu suçlamalar, zorla kaybetme, cinayet ve soykırım gibi ciddi öneme sahip iddiaları içermektedir. Ekim 2024’te, kitlesel öğrenci protestolarında insanlığa karşı suçlar işlediğine dair tekrar bir tutuklama kararı çıkartılmıştır.
NE OLMUŞTU?
Bangladeş’te, 1971 yılında gerçekleşen Bağımsızlık Savaşı’nda görev yapan kişilerin çocuklarına kamu sektöründe kontenjan ayrılması kararının alınmasının ardından Temmuz 2024’te geniş çapta öğrenci protestoları başlanmıştır. Protestolar, Yüksek Mahkeme’nin kontenjan oranlarını düşürmesiyle sona ermiştir. Ancak bu dönem zarfında meydana gelen şiddet olaylarında yüzlerce kişi hayatını kaybederken, binlerce kişi de gözaltına alınmıştır.
Gösteriler sırasında yaşanan olaylar ciddi boyutlara ulaştıkça, dönemin Başbakanı Şeyh Hasina, resmi konutunu terketmek zorunda kalmış ve askeri bir helikopterle Hindistan’a gitmiştir. Bu durum, göstericilerin Başbakan’ın resmi konutunu basmasıyla eş zamanlı olarak gerçekleşmiştir. Olayların ardından, Nobel ödüllü ekonomist Muhammed Yunus, 8 Ağustos 2024 tarihinde geçici hükümet başkanı olarak yemin edip göreve başlamıştır.
Tüm bu gelişmeler, Bangladeş’te siyasi istikrarsızlığın ve insan hakları ihlallerinin ne denli bir boyutta olduğunun bir göstergesi haline gelmiştir. Hasina’nın üzerindeki suçlamalar, ülkedeki pek çok insanın maruz kaldığı baskı ve özgürlük kısıtlamalarının da bir yansıması olarak değerlendirilmektedir. Uluslararası toplum, Bangladeş’teki bu gelişmeleri yakından takip ederken, insan hakları konusunda daha fazla adım atılması gerektiği vurgulanmaktadır.
Bütün bu olayların sonucunda, Bangladeş’te siyasi ve sosyal bir dönüşüm süreci başlatılması kaçınılmaz görünmektedir. Uluslararası Suçlar Mahkemesi’nin kararları ve vatandaşların artan tepkisi, hükümetin bu tür insanlık suçlarına karşı sorumluluk almasını ve hesap vermesini sağlamaya yönelik bir adım olarak değerlendirilmektedir.
