AA muhabirinin edinmiş olduğu bilgilere göre, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından gerçekleştirilen analiz çalışması, serbest meslek grubu içerisinde en yüksek potansiyele sahip doktorlar odaklı olarak yürütüldü. Bu çalışmanın amacı, özel muayenehanesi bulunan 28 bin 931 doktora yönelik “Doktorluk Faaliyetinde Bulunan Serbest Meslek Erbaplarına İlişkin Analiz Çalışması” gerçekleştirmek oldu.
Çalışmada, yapay zeka ve makine öğrenmesi algoritmalarının devreye alındığı ve çok değişkenli veri kümeleriyle çalışan risk senaryolarının oluşturulduğu belirtildi. Yapay zeka destekli bu senaryolar aracılığıyla mükelleflerin risk düzeyleri detaylı bir şekilde değerlendirildi.
Analiz sonuçlarının ardından 3 bin 663 doktor, vergi uyumu açısından “yüksek riskli” olarak tanımlandı. Ancak bu mükelleflere doğrudan cezai işlem uygulanmadı. Bunun yerine, önleyici denetim ve gönüllü uyum yaklaşımı benimsendi. Doktorlara, vergi mevzuatı hakkında gerekli bilgilendirmeler ve yönlendirmeler yapıldı. Riskli grup içerisinde yer alan mükellefler, pişmanlıkla beyanlarını güncellemeye davet edildi.
Uygulama sonucunda, riskli olarak değerlendirilen 3 bin 663 doktordan 1,701’i pişmanlık hükümlerinden yararlanarak gelir vergisi beyannamesi verdi. Bu beyanlar kapsamında toplamda 1,7 milyar lira matrah bildirildi. Beyan edilen tutar üzerinden yapılan hesaplamalara göre, mükellef başına ortalama matrah uyum öncesine kıyasla 5 kat artış gösterdi. Aralık 2023 dönemine ilişkin KDV beyannameleri üzerinden yapılan analizler de dikkat çekici. Bu analizlerde, kanuni süre içinde beyan edilen teslim ve hizmet tutarının yaklaşık 9 milyon lira düzeyinde kaldığı, ancak 2025 yılı içerisinde yapılan düzeltme beyannameleriyle bildirilen tutarın 358 milyon liraya ulaştığı görüldü.
Bu veriler, ilk etapta gerçekleştirilen beyanların önemli ölçüde eksik olduğunu, fakat önleyici denetim ve bilgilendirme süreci sonrasında yapılan düzeltmelerin yüksekliğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, çalışma kapsamında riskli gruba dahil olmayan 158 doktor özelinde de etki analizi yapıldı. Bu hekimlerin, 2025 yılı içinde herhangi bir zorlayıcı işleme tabi tutulmadan pişmanlıkla beyanda bulunduğu ve toplamda 76 milyon lira matrah bildirdiği kaydedildi.
Gönüllü Uyum ve Vergi İncelemesi
Bu bağlamda, çalışma kapsamında gönüllü uyum sağlanarak toplamda 2,1 milyar liralık matrah artışı elde edildi. Gönüllü uyuma yanıt veren doktorlar hakkında vergi incelemesi de yapılmadı. Ancak, gönüllü uyuma çağrıldığı halde yanıt vermeyen veya yaptığı açıklamalar kabul edilmeyen doktorlar hakkında vergi inceleme süreçleri başlatılabilecek.
Doktorların mali bilgileriyle birlikte, giderlerinin de vergi mevzuatına uygun olup olmadığının incelemesi yapılacak. Bu inceleme sırasında Sağlık Bakanlığı’nın ilgili birimlerinden doktorların muayene ve ameliyat bilgileri talep edilecektir.
“Bu Modeli Yaygınlaştıracağız”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, gönüllü uyumun vergi sistemindeki önemine vurgu yaparak, “Kayıt dışılıkla mücadelemizi sadece ceza ve yaptırımlarla değil, aynı zamanda mükelleflerimizi bilgilendirerek, yönlendirerek sürdürüyoruz. Bu çalışmayla gördük ki, önleyici denetim modeli sayesinde milyonlarca liralık gelir gönüllü olarak beyan edildi. Bu, sadece gelir artışı değil, aynı zamanda vergi adaletine olan güvenin göstergesidir.” ifadelerine yer verdi.
Gönüllü uyumun, sürdürülebilir kamu maliyesi için vazgeçilmez olduğu belirtirken, “Vergi sistemimize güvenen, zamanında ve doğru beyanda bulunan tüm mükelleflerimize teşekkür
