Diyarbakır’da yaşayan 13 yıllık doğa fotoğrafçısı ve özel eğitim öğretmeni olan Muhammed Yalçın, doğa yürüyüşleri sırasında kelebeklerin ve çiçeklerin fotoğraflarını çekerek bunları kayıt altına almaktadır. Geçen yıl, Fırat Nehri Havzası içinde yer alan Çüngüş ilçesindeki 2 bin 200 rakımlı Bosman Dağına tırmanarak burada ilk kez karşılaştığı ters lale türünü fotoğraflamıştır. Yalçın, elde ettiği verileri bu alanda uzman olan akademisyenlerle paylaşmıştır.
Aynı türü, Elazığ‘da yaşayan uzman biyolog Veysel Sonay da Hazar Dağı’nın yüksek rakımlı bir bölgesinde fotoğraflamıştır. Bu paylaşım, bilimsel bir çalışma sürecinin başlangıcını oluşturmuştur. Aksaray Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehtap Tekşen, Dr. Mustafa Keskin ve botanik uzmanı Doç. Dr. Mehmet Maruf Balos da çalışmaya katılmışlardır.
Yapılan çalışmalar sonucunda, fotoğraflanan ters lalenin daha önce literatürde yer almayan yeni bir tür olduğu belirlenmiştir. Bu yeni tür, uzman biyolog Veysel Sonay’ın kızı Avzem ismine atfen “Fritillaria avzemiae” olarak adlandırılmış ve Türkçe’de de “Sarıkız lalesi” olarak kaydedilmiştir. Uluslararası bilimsel araştırma dergisi olan International Journal Of Nature And Life Sciencesda yayımlanan bu çalışma, doğa bilimi açısından önemli bir katkı olarak kabul edilmektedir.
Yalçın, AA muhabirine yaptığı açıklamada, doğaya olan ilgisinin çocukluğuna dayandığını ve 13 yıldır Diyarbakır başta olmak üzere Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da onlarca endemik kelebek ve bitki türünü kayıt altına aldığını belirtmiştir. Geçtiğimiz yıl keşfettiği ve “Çermik lalesi” ismini verdiği ters lalenin Türkiye’nin 53’üncü türü olarak literatüre girdiğini anımsatmıştır. Yalçın, düzenli olarak doğa yürüyüşleri yaptığını, bu yürüyüşler sırasında çeşitli çiçeklerin ve kelebeklerin fotoğraflarını çektiğini ifade etmiştir.
Son yıllarda özellikle ters lalelere odaklandığını belirten Yalçın, Bosman Dağı’ndaki doğa yürüyüşünde karşılaştığı yeni ters lalenin kendisine farklı gözüktüğünü gözlemlediğini dile getirmiştir. Hemen fotoğrafını çekip, uzman Veysel Sonay’a danıştığını ve aynı türün bulunduğu bir başka bölgeden daha önce fotoğraflandığını öğrenmesiyle araştırma sürecine başladıklarını aktarmıştır. Her iki dağda yaptıkları arazi taraması sonucunda yeni bir türün bulunduğu anlaşılmıştır.
“Hemen fotoğrafladım, uzman biyolog Veysel Sonay hocama sordum ve kendisi de Hazar Dağı’nda bunu fotoğrafladığını söyledi. Bunun üzerine araştırmaya başladık. Her iki dağda arazi taraması yaptık. Bitkiden
