Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – ‘Deprem kâhini’ olarak bilinen Frank Hoogerbeets, bilimsel verilere dayanmayan birçok açıklamasıyla dikkat çekiyor. Özellikle 6 Şubat 2023 tarihindeki depremlerden üç gün önce, bölgede 7.5 büyüklüğünde bir deprem olacağını öngörmesi, birçok kişi tarafından şüpheyle karşılanmıştı. Ancak yaşanan depremler, bu tahminin oldukça ötesine geçti. Hoogerbeets, zaman zaman doğru tahminler yapmış olsa da, bu tahminlerin güvenilir bir temeli olmadığı ve büyük ölçüde tesadüfe dayandığı görülüyor. Son açıklamalarında ise, ‘Türkiye’de ölü fay yoktur’ diyerek dikkat çekti. İstanbul için ise olası bir deprem büyüklüğünü 7.6 olarak öngördü. Ancak bilimsel bakış açısıyla, geçmişte hiç deprem ürememiş faylar hakkında ne düşünmek gerekir? Ya da aniden kırılabilecek ve deprem üretebilecek faylar olabilir mi?
Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve Afet Yönetimi Uzmanı Doç. Dr. Bülent Özmen, Hoogerbeets’in Türkiye’deki faylarla ilgili ifadelerini ve kilitli olan fayların ‘tehlikeli sessizliğini’ Milliyet.com.tr’ye
“Ölü faylardan ziyade, diri yani aktif olduğu belirlenmiş faylara odaklanmak gerekir. Türkiye’nin her yeri için deprem tehlikelerini azaltma çalışmalarını zaman geçirmeden yapmalıyız. Türkiye’de birçok bölgede çok sayıda ölü fay vardır ve bunlar MTA tarafından yapılan çeşitli ölçekli jeoloji haritalarında gösteriliyor.”
KİLİTLİ FAYLAR UZUN SÜRE SESSİZ KALABİLİR
6.2 büyüklüğündeki İstanbul depreminden sonra, kilitli fayların ve ölü fayların yerleri merak konusu oldu. Sismik sessizlik içinde bulunan faylar belki de ölü değil, kilitli olabilir. Ölü faylar, varlığı bilinen ancak son 2 milyon yıldır hareket etmemiş ve deprem oluşturmamış faylar olarak tanımlanırken; kilitli faylar uzun süre sessiz kalabilir ancak yine de büyük bir deprem üretebilir.
“Bir fay deprem üretiyorsa mutlaka diridir. Bu konuda sadece birkaç yıllık gözleme bakarak yorum yapılmaz. Uzun yıllar içinde meydana gelen deprem verilerine bakarak bu değerlendirme yapılır. Bazı faylar var ki bunlara kilitli fay da deniyor; uzun yıllar deprem üretmeyip sonrasında büyük bir deprem üretebiliyorlar.”
HOOGBERTS’İN 7.6’SI NE KADAR DOĞRU?
Frank Hoogerbeets, İstanbul için büyük olasılıkla depremin büyüklüğünü 7.6’ya kadar çıkarabilecek bir potansiyele sahip olduğunu belirtti. Doç. Dr. Özmen, Marmara Denizi ve çevresinde, haritalanmış çok sayıda aktif fayın bulunduğunu, geçmişte depremler yaşandığını ve
