Türkiye, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı aracılığıyla, Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA) tarafından hayata geçirilen Depozito Yönetim Sistemi (DSYS) ile çevre ve atık yönetimi alanında önemli bir adım atıyor. Bu sistem, ilk olarak 2023 yılı içerisinde Sakarya’da uygulamaya konulacak ve daha sonra bu yıl sonuna kadar tüm Türkiye genelinde yaygınlaştırılması hedefleniyor. DSYS, Sıfır Atık Hareketi’nin yeni bir parçası olarak dikkat çekiyor.
Bakan Murat Kurum, Depozito Saha Yönetim Sistemi’nin kurulması ile ilgili yapılan iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. Bu protokol, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) ile iş birliği halinde gerçekleştirildi. Törende, depozito iade noktalarında ambalajların toplanması, taşınması, doğrulanması ve geri kazanılması gibi saha operasyonlarının daha etkili bir şekilde yönetileceği açıklandı.
Altyapı Çalışmaları ve Ekonomik Katkı
Projenin ekonomik getirisi hakkında bilgi veren Bakan Kurum, her yıl Türkiye’de yaklaşık 30-35 milyon ton katı atık oluştuğunu vurguladı. İçecek ambalajlarının bu atıkların %20-25’ini oluşturduğunu belirten Kurum, “Bu ciddi rakamı en doğru şekilde yönetmek için Türkiye Çevre Ajansımızı kurduk. Depozito Yönetim Sistemi ile her yıl ülkemize 520 milyon euroluk kazanç getirecek gerekli altyapı çalışmalarına başladık” dedi. Bu sistemin, Sıfır Atık Projesi’nin en önemli adımlarından biri olacağı ifade edildi.
Uygulama ve Hedefler
DSYS kapsamında, içecek ambalajlarının tescil ve işaretleme sürecinin Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü ile yürütüldüğü belirtildi. Kurum, “20 milyardan fazla içeceğin depozito işaretli ambalajlarla piyasaya sürülmesini sağladık. Saha operasyonlarının tüm Avrupa’da olduğu gibi kapsamlı bir iş birliği ile yürütülmesi kararlaştırıldı” dedi. Ayrıca, Türkiye Çevre Ajansı, TOBB ve TESK ortaklığında kurulan bir şirket üzerinden bu kurumsal yapı oluşturulacak.
Çevresel Faydalar ve Geri Dönüşüm Potansiyeli
Artık, ambalajların çevre kirliliğine neden olmayacağı ve sokaklarda, plajlarda ya da parklarda bırakılmayacağı ifade edildi. Sistem sayesinde her yıl yaklaşık 25 milyar şişenin toparlanması planlanıyor ve depozito iade makineleri aracılığıyla bu ambalajların geri kazanılacaktır. Bu hedefle birlikte, 2025 yılı içerisinde sistemin Sakarya’dan başlayarak tüm ülkeye yayılması amaçlanıyor. Yıl sonunda, tüm illerde asgari depozito iade makineleri ve altyapı kurulumuyla ulusal depozito sisteminin işletimi gerçekleşecektir.
Ekonomik ve Stratejik Değişim
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da, “Bugün, dünya genelinde ‘atık’ kavramı hızla bir stratejik kaynağa dönüşmektedir. Örneğin, sadece plastik geri dönüşümü sayesinde yılda 1 milyon tonun üzerinde karbon salınımını azaltmak mümkün. Cam atıkların geri dönüşümü ise enerji tüketimini %30’a kadar azaltabilir” açıklamasında bulundu.
Sistem Kapasitesi ve Faydaları
Hisarcıklıoğlu, sistemin tam kapasite ile çalıştığında yılda 500 bin ton atığın geri dönüşümünü sağlayabileceğini kaydederek bunun hem çevre hem de ekonomik anlamda önemli bir kazanım olacağını dile getirdi. Ayrıca, sistem sayesinde sanayinin karbon ayak izinin azalacağı ve enerji hammadde kullanımında tasarruf sağlanacağı belirtildi. Bu nedenle, saha operasyonlarındaki etkin yönetimin büyük önemi vurgulandı.
