Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası olan TTF, Avrupa’da derinliği en fazla olan doğal gaz ticaret platformlarından biridir. 31 Aralık 2024 tarihinde şubat vadeli doğal gaz kontratlarının fiyatı megavatsaat başına 48,9 avrodan kapanmıştır. Bugün itibarıyla, fiyatlar 50,7 avro seviyesinden açılmış olup saat 13.00 civarında megavatsaat başına 49 avrodan işlem görmektedir.
Son bir yıl içerisinde Avrupa gaz fiyatları, en yüksek seviyelere ulaşmış durumdadır. Bu fiyat artışında, Rusya’nın Ukrayna üzerinden Avrupa’ya gaz sevkiyatını durdurmuş olması etkili olmuştur. Piyasa, bu durumu değerlendirmeye devam etmektedir ve sonuçlarının ne şekilde olacağı hâlâ merak konusu olmaktadır.
Ayrıca, Avrupa’daki doğal gaz depolarından gaz çekimi, kış mevsimi nedeniyle artmış ve bu yıl son yılların en yüksek hızında gerçekleşmiştir. Avrupa Birliği (AB) içerisinde depoların doluluk oranı şu an itibarıyla %72 seviyesindedir. Bu durum, kış aylarının zorlu koşullarında enerji ihtiyacının karşılanmasına yönelik önemli bir sinyal vermektedir.
Gazprom’un yaptığı açıklamaya göre, Rus gazının Ukrayna üzerinden Avrupa’ya sevkiyata ilişkin anlaşma, 30 Aralık 2023 tarihine kadar geçerliydi ve 31 Aralık 2023 itibarıyla sona ermiştir. Açıklamada, Ukrayna’nın sözleşmeyi uzatmayı reddettiği bilgisi yer almaktadır. Gazprom, bu durumun ardından, “Ukrayna üzerinden doğal gaz tedarik etme fırsatından mahrum kalınmıştır, dolayısıyla Ukrayna’dan Rus doğal gazı sevkiyatı şu an için gerçekleştirilememektedir” ifadelerini kullanmıştır.
Ukrayna yönetimi, 2023 yılı sonu itibarıyla yayımladığı verilere göre, ülke üzerinden boru hatlarıyla taşınan Rus gazı miktarının 2022 yılına göre %28 azalarak 15 milyar metreküpe gerilediğini bildirmiştir. Bu sözleşme sayesinde, Ukrayna’nın yılda yaklaşık 1 milyar dolar gelir elde ettiği, buna karşın Gazprom’un ise yılda 3 milyar dolardan fazla kazanç sağladığı tahmin edilmektedir.
Öte yandan, Rus gazını Avrupa’ya taşıyan ana boru hatları, Kuzey Akım 1, Kuzey Akım 2 ve Yamal-Avrupa, durma noktasına gelmiş durumdadır. Ukrayna üzerinden gaz sevkiyatının durmasının ardından, Türkiye, Avrupa’ya gaz taşıma konusunda tek güzergah olarak öne çıkmaktadır. Bu durum, Türkiye’nin enerji trafiğindeki önemini bir kez daha gözler önüne sermektedir.
Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, sevkiyatın durmasının ardından yaptığı açıklamada, AB için yakın vadede bir arz güvenliği riski oluşmadığını belirtmiştir. Ancak, sıvılaştırılmış doğal gaz ithalat ihtiyaçlarının artabileceğini ve 2025 yılında küresel gaz piyasalarının sıkılaşmasına yol açabileceğini vurgulamıştır. Ek olarak, Moldova’nın enerji güvenliğini sağlamak için ortaklarından daha fazla destek alması gerektiği de ifade edilmiştir.
