Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) üyesi 10 ülkenin savunma bakanları ile birlikte ABD, Japonya, Güney Kore, Avustralya ve Çin’den gelen temsilciler, ASEAN Plus Savunma Bakanları Toplantısı vesilesiyle Laos’un başkenti Viyentiyan’da bir araya geldi. Bu toplantıda, özellikle eski ve yeni jeopolitik gerilimlerin konuşulması bekleniyordu. Ancak toplantının en dikkat çekici anlarından biri, Çin Savunma Bakanı Don Jun’un, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’in görüşme talebini reddetmesi oldu.
TALİHSİZ BİR DURUM
Bu gelişmeye ilişkin açıklama yapan Austin, durumu “talihsiz” olarak nitelendirerek, “Bölge, iki büyük gücün birbiriyle görüşmesini gerçekten istemekte” ifadesini kullandı. Ayrıca, “Bunun geleceğe yönelik herhangi bir yansıması olacağını düşünmüyorum. Bunun sadece şu an için yapılmayı tercih ettikleri bir şey olduğunu ve neden bu kadar önemli bir fırsatı değerlendirmemeyi seçtiklerini ancak onların açıklayabileceklerini düşünüyorum” diyerek bu durumun olumsuz etkilerine dikkat çekti.
Austin, Çinli mevkidaşı Dong ile daha önce, geçtiğimiz mayıs ayında gerçekleştirilen uluslararası savunma forumu olan Shangri-La Diyalogu sırasında bir araya gelmişti. O toplantıda her iki bakan, ABD ile Çin arasında süregelen Tayvan konusunda ortaya çıkan anlaşmazlıkların altını çizerken, askeri iletişim kanallarının açık tutulmasının önemine vurgu yapmışlardı. Bu, özellikle iki ülke arasındaki gerginliklerin önlenmesi açısından kritik bir konu olarak öne çıkıyor.
Tayvan meselesine gelecek olursak, Çin, Tayvan’ın bağımsızlığını tanımamaktadır ve bu bölgeyi kendi topraklarının bir parçası olarak görmektedir. Bu bağlamda, ABD’nin son zamanlarda Tayvan’a 2 milyar dolarlık silah satışına onay vermesi, Pekin tarafından sert bir dille eleştirildi. Çin, bu duruma karşı “egemenliğini savunmak için kararlı karşı tedbirler alacağını” ifade ederek uluslararası alanda durumu ciddiyetle karşılamakta olduğunu belirtmişti.
Bu toplantı, sadece ASEAN ve ilgili ülkelerin savunma politikaları açısından değil, aynı zamanda bölgedeki diplomatik ilişkilerin seyrinin belirlenmesi açısından da önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor. Bu tür toplantılarda bölge ülkelerinin bir araya gelerek, güvenlik ve savunma konularında işbirliği geliştirmeleri beklenirken, Çin’in izlediği katı yaklaşım, bölgedeki tüm aktörler için endişe verici bir durum yaratmaktadır.
Sonuç olarak, ASEAN Plus Savunma Bakanları Toplantısı’ndaki gelişmeler, bölgedeki jeopolitik dengeyi etkileyecek unsurlar arasında yer alıyor. İki büyük güç olan ABD ve Çin’in gerginliği, bölgenin güvenliğini ve istikrarını tehdit ederken, bu tür toplantıların gerekliliği bir kez daha ortaya çıkıyor. Gelecek dönemde bu konuların nasıl şekilleneceği, uluslararası ilişkilerde önemli bir gündem maddesi olmaya devam edecektir.
