İran’ın dini lideri Ali Hamaney, 19 Mayıs 2024 tarihinde helikopter kazasında hayatını kaybeden eski Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve beraberindekiler için düzenlenen anma töreninde önemli açıklamalarda bulundu. Tahran’da gerçekleştirilen bu törene, Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yanı sıra üst düzey sivil ve askeri yetkililer de katıldı. Ayrıca, Eylül 2024’te Beyrut’ta İsrail saldırısında yaşamını yitiren Hizbullah liderinin oğlu da törenin bir parçası oldu.
Törende konuşma yapan Hamaney, ABD ile olan müzakereler hakkında görüşlerini dile getirdi. Hamaney, Merhum Cumhurbaşkanı Reisi’nin ABD ile doğrudan müzakere yapma niyeti olmadığını açıkça söylediğini belirtti. Reisi döneminde dolaylı görüşmelerin gerçekleştiğini fakat bu görüşmelerin sonuç vermediğini ifade etti. Hamaney, “Hala işe yarayacağını düşünmüyoruz ve ne olacağını bilmiyoruz.” diyerek müzakere sürecine olan karamsar bakış açısını ortaya koydu.
‘İRAN, ŞU VEYA BU YERDEN İZİN BEKLEMİYOR’
Hamaney, ABD’nin doğrudan müzakere talepleri ve İran’ın dolaylı müzakerelerdeki ısrarı üzerine de yorumda bulundu. “ABD’nin doğrudan müzakerelerde bu kadar ısrar etmesinin sebebi, tehdit ve hilelerle İran’ı müzakere masasına getirebildiklerini iddia etmektir.” şeklinde bir değerlendirme yaparak, doğrudan müzakerelere karşı tutumunu bir kez daha vurguladı. Hamaney, İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin durdurulması yönündeki taleplere de değindi ve “Bu dolaylı müzakerelere katılan karşı taraf saçma konuşmalar yapmamaya çalışmalıdır. İran’ın uranyum zenginleştirmesine izin verilmeyeceğini söylemek büyük bir hatadır. İran, şu veya bu yerden izin beklemiyor.” ifadelerini kullandı.
İran ile ABD arasındaki nükleer müzakerelerin devam ettiği biliniyor. İran, nükleer programını atom bombası üretmesine engel olacak şekilde kısıtlama karşılığında yaptırımların kaldırılmasını talep etmektedir. Önceki açıklamalarında Tahran’ın düşük düzeyde uranyum zenginleştirmesine izin vereceklerini ifade eden ABD’liler, aslında İran’ın her düzeyde uranyum zenginleştirme işlemini durdurmasını istemektedirler. Bu bağlamda, İran ise düşük düzeyde uranyum zenginleştirme faaliyetinin müzakere konusu olamayacağını vurgulamaktadır.
ABD Başkanı Donald Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff, ABC News’e yaptığı açıklamada, İran’ın uranyum zenginleştirmesine izin verilmesinin mümkün olmadığını belirtti. Witkoff, “Uranyum zenginleştirme Trump yönetiminin çok net bir kırmızı çizgisidir. Buna izin veremeyiz çünkü zenginleştirme silahlandırmayı mümkün kılar.” şeklinde ifadelerle bu durumu pekiştirmiştir. İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi de 18 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, anlaşma olsun ya da olmasın, ülkesinin uranyum zenginleştirme faaliyetini sürdüreceğini ve ABD’nin bu konudaki ısrarının müzakereleri durduracağını dile getirmiştir.
