Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Ispanak, Temel Reis’in güçlü kaslarını kazandırmakla kalmamış, aynı zamanda devasa arabaları Safinaz uğruna kaldırmasını sağlayan bir faktör olarak kurgusal dünyada yer almıştır. Bu çizgi film, pek çok çocuğun ıspanağı sevmesine sebep olurken, aslında içinde önemli bir bilgi barındırıyordu: Ispanak gerçekten de güçlüydü ve bunun yanı sıra, insanın erişebileceğinden çok daha fazla güce sahip balkabağı gibi patlayıcıların ve gizli mayınların tespit edilmesini kolaylaştıracak nitelikte bir bitki olarak kullanılıyordu. Ispanak, hem Temel Reis’in hem de barışın koruyucusu olarak insanlığa bir dost olmuştu!
Kara mayınları, yıllarca toprak altında kalabilir ve bu süre zarfında çevreye kimyasal maddeler salmaktadır. Özellikle eski bombalar bu konuda büyük miktarda atık bırakma eğilimindedir. Ancak bu genel anlamda çevreyi tehdit etmekle kalmayıp, bombayı yerleştirenler açısından da olumsuz durumlar ortaya çıkarmaktadır. Çünkü bombalar, kimyasal maddeleri yaydıklarında, daha kolay tespit edilebilir hale gelmektedir. Üstelik bunun için teknolojik aletlere de ihtiyaç yok; sadece birkaç dal ıspanak yeterli! Ispanağın kök ve yaprakları, bombalarla ilgili uyarı verilecek doğal bir iletim mekanizmasına sahiptir. Peki, bu mekanizma nasıl çalışmaktadır? Erciyes Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dilek Demirezen Yılmaz, ıspanağın nasıl bir bombayı tespit edici hale geldiğini Milliyet.com.tr’ye anlattı.
ISPANAKTAN BOMBA ALARMI
Geleneksel kara mayınlarının saptanmasında bir dizi teknolojik yöntem kullanılmasına rağmen, metal dedektörleri, GPR, radyo frekanslı dört kutuplu rezonans sistemleri, mikrodalga ve milimetre dalga radyometreleri gibi tekniklerin yanında, topraktaki mayınları tespit edecek başka bir sebze: Ispanak! Bilim insanları, patlayıcılarda sıkça bulunan kimyasal maddeleri tespit edebilen bir ıspanak türünü nanomühendislikle geliştirmiştir. Bu keşfin amacı, bitkilerin çevredeki yeraltı suyu ve toprak hakkında bilgi edinmek için kullandıkları kimyasal sinyalleri yorumlamaktı. Bu, toprak altında bulunan kimyasallar hakkında bilgi elde etmeyi sağlamaktadır. Tabii ki bu durum, patlayıcılar için de geçerlidir! Prof. Dr. Dilek Demirezen Yılmaz, ıspanakların muazzam dedektiflik yeteneğini şöyle açıkladı:
