Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Dünya yörüngesinde 500 binden fazla uzay çöpü bulunduğu belirtiliyor. NASA ve ESA gibi önde gelen uzay ajanslarının verileri, “uzay çöpü” teriminin, görevini tamamlamış, kontrolden çıkmış veya terkedilmiş insan yapımı nesneleri tanımlamakta kullanıldığını ortaya koyuyor. Bu nesneler, hem boyutları hem de eski roket parçaları gibi çeşitli formlarıyla, uzay araçları ve Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) için önemli tehlikeler oluşturabilir.
Uzay çöpleri, çok küçük boyutlarda olabileceği gibi, büyük parçalara da ulaşabilir. Geniş çaplı radar sistemleriyle büyük parçalar izlenebilmekte, fakat küçük ve mikroskobik boyuttaki çöplerin izlenmesi ise hala büyük bir sorun. Tehlike, yalnızca uzaydaki ekipmanlar için değil, aynı zamanda kontrolsüz bir şekilde atmosfere girip yeryüzüne düşme durumunda, Dünya üzerindeki bölgeler için de söz konusudur.
Yörüngede Başıboş Dolaşan Kosmos 482
Tehlikenin güncel örneklerinden biri, 1972 yılında Sovyetler Birliği tarafından fırlatılan Kosmos 482 uzay sondasıdır. Bu uzay aracı, 31 Mart 1972’de Venera programı çerçevesinde fırlatıldı fakat yaşanan aksaklıklar sonucunda dünya yörüngesinde sıkışıp kaldı. Araç, 1981 yılında ana gövdesinin yanarak yok olması üzerine, ısı kalkanına sahip diğer parçalarıyla birlikte yörüngede dolanmaya devam etti. Yaklaşık yarım ton ağırlığında olan bu parçanın, önümüzdeki günlerde Dünya’ya düşmesi bekleniyor.
Düşüşün ne anlama geldiğini, Kosmos 482’nin hangi bölgelere düşme ihtimalinin olduğunu ve Türkiye’nin bu riskli bölgeler arasında olup olmadığını Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nden Astrofizikçi Doç. Dr. Selçuk Topal, Milliyet.com.tr için açıkladı.
‘VENÜS İÇİN TASARLANDI’
Doç. Dr. Selçuk Topal, Kosmos 482’nin Venüs’e göndermek için tasarlandığını vurguladı. “Yörüngede sorun yaşayınca Dünya etrafında elips bir yörüngede dolanmaya başladı. 9-11 Mayıs 2025 arasında Dünya atmosferine girecek,” dedi. Uzman görüşüne göre, düşüş sırasında birine çarpma ihtimali yine de oldukça düşük.
İngiliz-Amerikan astrofizikçi Jonathan McDowell ise “Kosmos 482’nin Dünya’ya düşebileceğini düşünüyorum, ancak birine çarpma ihtimali her zamanki gibi birkaç binde bir. Çok fazla endişelenmeye gerek yok,” şeklinde bir değerlendirme yaptı. Parçanın atmosfere girdikten sonra sürtünme nedeniyle bir alev topuna dönüşeceği ifade edilirken, 200 ila 300 kilometrelik hızla Dünya yüzeyine çarpabileceği belirtildi.
‘TÜRKİYE DE RİSKLİ GRUPTA’
Doç. Dr. Selçuk Topal, Kosmos 482’nin düşeceği alanın belirlenmesinin zorluğuna dikkat çekti. “52 derece kuzey ve güney enlemleri arasında bir bölgeye düşeceği tahmin ediliyor. Ülkemiz de 36-42 kuzey enlemleri arasında olduğu için riskli grupta. Ancak Dünya yüzeyinin büyük bir kısmı su olduğundan, sondanın su kütlesine düşme olasılığı daha yüksek,” diye ekledi.
Dünya yörüngesinde bulunan uzay çöplerinin düşmesi konusunda, geçmişte benzer olaylar da yaşanmış. 2024 yılında İstanbul semalarında meydana gelen bir olayda insanlar, atmosferdeki bir uzay çöpünü meteor olarak değerlendirmişti. Doç. Dr. Topal, “Ama bu tür uzay çöpleri atmosferde neredeyse tamamen toz haline gelir,” dedi.
DÜNYA’YA DÜŞ
