Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, 2022 ve 2023 yıllarındaki küresel arz şoklarının ardından doğal gaz piyasalarında bir dengeleme süreci yaşandı. Veri derlemeleri, 2022 yılında küresel gaz talebinin kademeli olarak gözlemlenmeye başladığını ve bu dönemin sonunda doğal gaz piyasalarının yapısal büyüme eğilimlerine geri döndüğünü göstermektedir.
Geçtiğimiz yıl, küresel gaz talebinin tarihsel olarak en yüksek seviyeye ulaşması dikkat çekiciydi. Bu büyümenin dörtte üçü, özellikle gelişmekte olan ekonomilerden kaynaklandı. Önceki yıllarla karşılaştırıldığında, 2022 yılı içerisinde küresel gaz talebinde yüzde 2,7 oranında bir artış yaşandı ve talep yaklaşık 4,4 trilyon metreküpe yükseldi. Söz konusu artış, 2010-2019 dönemindeki yıllık ortalama büyümenin yüzde 2 ve Kovid-19 nedeniyle yaşanan enerji krizinin etkili olduğu 2019-2023 dönemindeki yaklaşık yüzde 1’lik büyümenin oldukça üzerinde gerçekleşti. Özellikle Asya’daki gelişen ekonomilerin etkisi, doğal gaza olan talebi artıran etmenlerin başında geldi.
Talep Artışında Sanayi ve Elektrik Üretiminin Rolü
Küresel doğal gaz talebindeki artışın temel sebepleri arasında sanayi ve elektrik üretiminde gözlemlenen büyüme bulunmaktadır. Bu iki sektörün, 2024 yılına kadar artan gaz talebinin yaklaşık yüzde 75’ini oluşturacağı öngörülmektedir. Asya’daki hızla büyüyen pazarlar, ekonomik gelişim ile birlikte Avrupa’da sanayi üretiminde yaşanan kısmi bir toparlanma, doğal gaz talebinin artmasına büyük katkı sağlamıştır. Ancak Avrupa’daki toplam talep, kriz öncesi seviyelerin altında kalmayı sürdürmüştür.
2022 yılı içerisinde, elektrik üretiminde doğal gaz talebi Kuzey Amerika, Asya ve Avrasya’da yüksek seviyelere ulaşırken, Avrupa’da bu talep daha düşük seviyelerde seyretmiştir. Özellikle Çin, Hindistan ve ABD’deki aşırı sıcak hava koşulları, elektrik sektörü içerisindeki gaz tüketiminin artmasında etkili olmuştur. Sadece sıcak hava koşulları, küresel doğal gaz talebindeki artışın yaklaşık beşte birine karşılık gelirken, konut ve ticari binalardaki gaz talebinin de yüzde 1 civarında bir artış gösterdiği kayda geçmiştir.
Asya’nın Küresel Talepteki Önemi
Doğal gaz talebinin bölgesel olarak incelenmesi, Asya’nın 2024 yılında gaz ihtiyacını yüzde 6 artıracağını ve bunun küresel gaz talebinin yüzde 40’ını oluşturacağını göstermektedir. Bu bölgedeki talep artışının başlıca kaynakları arasında, özellikle Çin ve Hindistan yer almaktadır. İki ülkede de yılın ilk yarısında düşük sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) fiyatları ve takip eden çeyreklerdeki yoğun sıcak hava dalgaları, gaz talebini artıran faktörler arasında öne çıkmaktadır.
Çin’de doğal gaz talebi, yüzde 7’nin üzerinde bir artış sergilerken, Hindistan’da sağlam makroekonomik yapının yanı sıra genişleyen doğal gaz şebekeleri ve yüksek sıcaklıkların etkisiyle elektrik üretiminde gaz tüketiminin artması sonucunda talep yüzde 10 oranında yükselmiştir.
Bölgesel Doğal Gaz Talebinin İncelenmesi
Kuzey Amerika’da 2022 yılında doğal gaz tüketiminde yaklaşık %1,8 oranında, yani yaklaşık 20 milyar metreküp bir artış yaşanmıştır. Bu artışı tetikleyen unsur, çoğunlukla elektrik üretimindeki gaz talebi olmuştur. Konut ve ticari sektörlerdeki tüketimse 2023 yılıyla kıyaslandığında geride kalmıştır. ABD’de elektrik üretiminden kaynaklı gaz talebi yüzde 1,
