Meltem Güneş / ANKARA – Türkiye, zeytin üretiminde önemli bir konumda yer alıyor; bu bağlamda, Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) tarafından yönetilen Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, dünyanın en değerli zeytin gen bankalarından birine ev sahipliği yapıyor. Bu enstitüde, toplamda 464 zeytin çeşidi muhafaza ediliyor. Bu çeşitlerin 364’ü dünya genelinden başka ülkelerden gelirken, 100’ü Türkiye’ye ait. Bu girişim, gelecek nesillere zeytin çeşitlerini aktarabilmek ve koruyabilmek adına gerçekleştiriliyor. Ayrıca, Türkiye uzun bir zeytin üretim tarihine sahiptir; ülke, toplamda 903 bin 61 hektar zeytin üretim alanına sahiptir. Tarım ve Orman Bakanlığı, zeytin üreticilerine çeşitli destekler sunarak, zeytin üretimini teşvik etmektedir. Ayrıca, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltmak ve sürdürülebilir bir zeytin tarımı geliştirmek amacıyla akıllı zeytin tarımı uygulamaları, yapay zeka teknolojisinin kullanımı, dijital böcek tuzakları ve erken uyarı sistemleri gibi konularda birçok yenilikçi proje desteklenmektedir.
Yüksek Verim ve Kalite
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, zeytin bitkisine yönelik yapılan ıslah çalışmalarında son 15 yıl içerisinde önemli gelişmeler kaydedildiğini anlattı. Bu süreçte, Gemlik 21, Gemlik 27, Hayat, Hanım Parmağı, Memecik Klon 9, Arsel, Sultani, Beylik, As Topakaşı, Ada Yerlisi, Kaya, Uğur, Elvan ve Körfez10 gibi toplamda 14 yeni zeytin çeşidi tescil edilmiş ve Milli Çeşit Listesi’ne dahil edilmiştir. Yumaklı, bu tescilli zeytin çeşitlerinin yüksek verim ve kaliteli ürün elde edilmesini sağladığını, bunun da hem yerel ekonomilere hem de Türkiye’nin genel ekonomisine büyük katkı sağladığını belirtti.
Zeytin Islah Ediliyor
Bakan Yumaklı, zeytin ıslah çalışmalarında seleksiyon yönteminin büyük bir önem taşıdığını vurguladı. Bu süreç, mevcut zeytin çeşitlerinin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi konusunda başlıca rol oynamaktadır. Özellikle Ayvalık ve Domat zeytin çeşitlerinde klon seleksiyonu araştırmaları sürdürülmektedir. Tescilli çeşitlerin biyotik ve abiyotik faktörlere karşı dayanıklılığını artırmaya yönelik çalışmalar da yapılmaktadır. Ayrıca, Türkiye’nin farklı bölgelerinde mevcut zeytin çeşitlerinin adaptasyon süreçlerini belirlemek amacıyla Samsun, Yalova, İzmir, Mersin, Hatay illerinde ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) iş birliği ile Türkmenköy’de adaptasyon çalışmaları gerçekleştiriliyor.
Zeytin Gen Bankası
Bakan İbrahim Yumaklı, zeytin gen kaynaklarının toplanması, korunması ve değerlendirilmesi konularında uluslararası iş birliklerinin önemine değindi. Bu bağlamda, Madrid’deki Uluslararası Zeytin Konseyi iş birliği ile kurulmuş olan İzmir Dünya Zeytin Gen Bankası, dünya üzerindeki ilk üç zeytin gen bankasından birini oluşturmaktadır. Önceki iki gen bankası Cordoba ve Marakeş’te bulunmaktadır. Yumaklı, İzmir Dünya Zeytin Gen Bankası’nda Arnavutluk, Cezayir, Fas, Fransa, Hırvatistan, İran, İspanya, İsrail, İtalya, Kıbrıs, Lübnan, Mısır, Portekiz, Slovenya, Suriye, Şili, Tunus ve Yunanistan gibi ülkelerden gelen toplam 364 çeşit zeytin ile birlikte, Türkiye’ye ait 100 zeytin çeşidinin korunmakta olduğunu ifade etti. Bu çeşitli çabalar, gelecek nesillere zeytin kültürünün aktarılmasını hedefliyor.
